Anafilaksja

fot. pixabay.com

Może być odpowiedzią na pokarm, najczęściej na mleko, jajko, gluten (szczególnie u dzieci), owoce morza, orzechy (szczególnie orzeszki ziemne), owoce (często truskawki, cytrusy) i warzywa (np. seler). Silna reakcja alergiczna może pojawić się także po podaniu środków kontrastowych oraz leków, najczęściej po antybiotykach i lekach przeciwbólowych, także po szczepionkach. Groźne może być ukąszenie przez owady błonkoskrzydłe, szczególnie przez osę, szerszenia czy pszczołę. Anafilaksja najczęściej występuje u osób z rozpoznaną wcześniej alergią, ale może pojawić się u każdego.

Istnieją cztery stopnie reakcji anafilaktycznej. Pierwszy to objawy ze strony skóry i błon śluzowych: pojawia się wysypka, obrzęk, zaczerwienienie, świąd. Drugi to objawy ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka. Kolejny to dolegliwości ze strony układu oddechowego: duszność, świszczący oddech, chrypka, kaszel. Czwarty stopień to objawy ze strony układu krążenia: spadek ciśnienia tętniczego, przyspieszenie pulsu, zawroty głowy, silne osłabienie, utrata przytomności, może dojść do zatrzymania krążenia i zgonu. Objawy nie tylko są groźne, ale mogą pojawiać się w szybkim tempie, najczęściej w czasie kilku minut! Pierwszym sygnałem są na ogół właśnie zmiany skórne, w krótkim czasie pojawiają się kolejne objawy.

Każdy pacjent po przebytym wstrząsie anafilaktycznym lub z rozpoznanymi już wcześniej alergiami powinien mieć przy sobie adrenalinę. To lek ratujący życie! Dostępny jest w aptekach (na receptę) w postaci ampułko-strzykawki. Jeśli pojawią się pierwsze symptomy, należy podać zastrzyk domięśniowo w boczną środkową część uda i wezwać karetkę. Nie należy czekać, aż rozwiną się poważne objawy. Jeśli podamy niepotrzebnie, nic się nie stanie, jeśli nie podamy – pacjent może umrzeć w ciągu 30 minut.

Adrenalina powoduje skurcz naczyń krwionośnych, podnosi ciśnienie tętnicze krwi, zmniejsza obrzęk tkanek. Dalsze leczenie powinno odbywać się w szpitalu. Po silnej reakcji alergicznej pacjent powinien być obserwowany przynajmniej przez 6 godzin, przy objawach ze strony układu krążenia dłużej. Osoba, u której wystąpiły objawy ze strony układu oddechowego lub krążenia, wymaga dalszej diagnostyki celem kwalifikacji do immunoterapii.

Latem szczególnie często zdarzają się ukąszenia przez osy i pszczoły. Pszczoły przylatują szczególnie do słodkich potraw i płynów, osy są wszystkożerne, przylatują do każdego pożywienia i – uwaga! – bardzo lubią piwo. Jedząc na świeżym powietrzu, trzeba bardzo uważnie się przyglądać, co wkładamy do ust, a zostawienie otwartej puszki z piwem jest szczególnie niebezpieczne. Ukąszenie w język, nawet osoby, która nie jest uczulona, może być bardzo groźne. Trzeba wezwać pomoc, w miejsce ukąszenia przyłożyć kawałek lodu. Obrzęk można także zmniejszyć, przykładając przekrojoną cebulę czy korzeń pietruszki.

Idziemy nr 24 (867), 12 czerwca 2022 r.