Kłopoty z jelitami cz. 2

W diagnostyce biegunki, tak jak w diagnostyce większości chorób, bardzo ważny jest wywiad. Dlatego idąc do lekarza pacjent musi umieć odpowiedzieć na pytania dotyczące danej dolegliwości. Musi wiedzieć, od kiedy występuje biegunka, i nie dziwić się, że odpowiedź, jaką bardzo często sama jako lekarz słyszę: „od jakiegoś czasu” – nie zadowoli lekarza. Trzeba powiedzieć, jakie przyjmuje się leki, i to wszystkie leki! Czy biegunce towarzyszą bóle brzucha, wzdęcia, zgaga, wymioty? Czy biegunka ma związek z przyjmowanym pokarmem? Czy doszło do spadku ciężaru ciała, a jeśli tak, to jak znacznego i w jakim czasie? Czy mimo biegunki apetyt jest normalny, czy pojawiła się może niechęć do niektórych pokarmów, np. mięsa? Czy u krewnych występowały choroby jelit lub choroby nowotworowe? Dla lekarza ważną informacją jest także wykonywany przez pacjenta zawód oraz sytuacje stresowe i ich częstotliwość. Koniecznie trzeba również wiedzieć, jak wygląda kał. Istotny jest jego kolor, konsystencja, kształt, obecność śluzu czy krwi. Trzeba zwrócić uwagę na ewentualną obecność w kale pasożytów lub ich jaj.

W większości przypadków dokładny wywiad pozwala na znaczne zawężenie przyczyn biegunki. Badanie przedmiotowe u niektórych chorych może także pozwolić na rozpoznanie. Już sam wygląd pacjenta może sugerować przyczynę choroby: nadczynność tarczycy, niedokrwistość, żółtaczkę czy chorobę nowotworową, jeśli ta jest zaawansowana. Rzadko udaje się wyczuć guz w brzuchu lub w badaniu per rectum guz odbytu.

Dalszy etap to badania laboratoryjne. Każdy pacjent z biegunką musi mieć wykonane podstawowe badania krwi, takie jak morfologia, próby wątrobowe, bilirubina, żelazo. Koniczne jest wykluczenie nadczynności tarczycy. Wykonuje się także badanie kału w kierunku obecności bakterii, grzybów, pasożytów, ich larw, jaj czy toksyn przez nie wydzielanych.

U większości chorych skarżących się na przewlekłą biegunkę trzeba wykonać badanie jelita grubego. Lekarz decyduje, czy wystarczy rektoskopia, która pozwala na obejrzenie ostatnich 20-30 cm jelita grubego, czyli kanału odbytu i odbytnicy. Czasem trzeba wykonać sigmoidoskopię (obejrzenie połowy jelita grubego) czy kolonoskopię (pozwala obejrzeć całe jelito grube).

Postawienie diagnozy jest bardzo ważne, ponieważ w zależności od przyczyny biegunki leczenie będzie zupełnie inne. Nawet dla laika jest oczywiste, że inne będzie postępowanie u chorego, który cierpi na biegunkę z powodu nadczynności tarczycy, a inne u pacjenta z chorobą pasożytniczą, chociaż teoretycznie oba te schorzenia mogą występować równocześnie.

O niektórych chorobach, których objawem jest przewlekła biegunka, napiszę w kolejnych odcinkach

Izabela Pakulska Autorka jest lekarzem Idziemy nr 37 (571), 11 września 2016 r.