Mikro- i makroelementy

fot. pexels.com

Największa grupa to pierwiastki biogenne, budulcowe – należą do nich węgiel, wodór, tlen, azot, siarka i fosfor.

Do prawidłowego rozwoju, wzrostu i funkcjonowania organizmu niezbędne są także inne substancje. Wchodzą one w skład enzymów, biorą także udział w wielu reakcjach zachodzących w organizmie. W zależności od zapotrzebowania dzieli się je na makroelementy, czyli sole mineralne, i mikroelementy, nazywane też pierwiastkami śladowymi.

Makroelementy to substancje, które muszą być dostarczone do organizmu człowieka w ilości powyżej 100 mg na dobę. Należą do nich: potas, sód, magnez, fosfor, wapń, chlor.

Mikroelementy to substancje, na które zapotrzebowanie jest mniejsze, czyli poniżej 100 mg na dobę. Należą do nich: żelazo, chrom, cynk, fluor, jod, miedź, mangan i kobalt.

Jeszcze kilka lat temu uważałam, że nie ma potrzeby, aby osoba zdrowa odżywiająca się prawidłowo stosowała witaminy oraz makro- czy mikroelementy. Okazuje się, że jest inaczej. Badania wykazują często obniżony poziom nie tylko witamin, ale także tych pierwiastków w surowicy krwi nawet u ludzi czujących się zdrowo. Bez wątpienia wpływ na to ma wyjałowiona ziemia, przez co w żywności jest mniej wartościowych składników; także przetwarzanie żywności znacząco zmniejsza zawartość cennych substancji w pokarmach. Trzeba pamiętać, że uzupełnianie pewnych pierwiastków może być konieczne u osób uprawiających intensywnie sport oraz u osób stosujących niektóre diety. Przykładem są wegetarianie, u których często dochodzi do niedoboru żelaza, wapnia, cynku i witaminy B12.

Istnieją stany chorobowe, w których dochodzi do znacznej utraty niektórych substancji. Przykładem są zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wymioty i biegunka, kiedy może dojść nie tylko do znacznego odwodnienia, ale także do dużej utraty potasu, chloru i sodu. W różnych stanach chorobowych dochodzi do obniżenia, a w niektórych – do znacznego wzrostu poziomu niektórych elektrolitów. Przykładem jest ciężka niewydolność nerek, w której może dojść do niebezpiecznego wzrostu stężenia potasu.

Pierwiastki te, zarówno mikro-, jak i makroelementy, muszą znajdować się w organizmie w odpowiednich ilościach; odpowiednich, czyli nie za małych, ale też nie za dużych. Najlepiej regulować ich ilość, stosując odpowiednią dietę. Może ona polegać nie tylko na spożywaniu określonych pokarmów, ale często także na unikaniu niektórych produktów.

Nie bez znaczenia jest także sposób uzupełniania różnych pierwiastków. Na przykład magnez i potas dobrze podawać razem, za to wapń należy przyjmować kilka godzin po potasie. Żelazo lepiej wchłania się razem z witaminą C, czyli tabletkę żelaza najlepiej popić na przykład naturalnym sokiem z pomarańczy.

Nieprawidłowy poziom pierwiastków śladowych i soli mineralnych może być przyczyną wielu objawów i dolegliwości, czasem niebezpiecznych, ale o tym w innym odcinku.

Idziemy nr 05 (848), 30 stycznia 2022 r.