Niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD)

fot.pixabay.com/CC0

Dawniej występowało przede wszystkim u osób nadużywających alkoholu. Obecnie coraz częściej jest stwierdzane także u pacjentów z poczuciem zdrowia, nie nadużywających alkoholu. Ma nawet specjalną nazwę – niealkoholowe stłuszczenie wątroby (z ang. NAFLD). Stłuszczenie wątroby występuje u około 9 milionów Polaków, obecnie jest najczęstszym schorzeniem wątroby!

Stłuszczenie wątroby występuje najczęściej u osób z otyłością brzuszną (70%). U kobiet zwykle zaczyna się po menopauzie, u mężczyzn wraz z nazywanym żartobliwie „mięśniem piwnym”. Jednak u wielu pacjentów istnieją także inne schorzenia, przede wszystkim cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, podwyższony poziom trójglicerydów we krwi oraz obniżony poziom HDL (tzw. „dobrego cholesterolu”). Te wszystkie choroby wpływają na siebie wzajemnie. Niewielka nadwaga może rozpocząć lawinę pojawiania się kolejnych schorzeń.

Stłuszczenie wątroby może nie dawać żadnych objawów. Może, ale nie musi, pojawić się osłabienie, brak apetytu, nudności, bóle pod prawym łukiem żebrowym. Badania krwi długo są prawidłowe. Kolejny etap choroby to niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH), potem pojawia się zwłóknienie wątroby, a następnie marskość. U części pacjentów rozwija się z niej rak wątroby. Zarówno marskość, jak i rak wątroby rokują niepomyślnie. W chwili gdy pojawia się zwłóknienie, walka nie polega już na wyleczeniu choroby, ale na jej zatrzymaniu. Pacjenci umierają najczęściej z powodu powikłań sercowo-naczyniowych.

Istnieją poza alkoholem czynniki, które sprzyjają powstawaniu stłuszczenia wątroby. Należą do nich niektóre leki, przebyte wirusowe zapalenie wątroby, stan po usunięciu części jelita, choroby trzustki czy przewlekłe zapalenia jelit. Takie osoby muszą być szczególnie ostrożne.

Przyczyn stłuszczenia wątroby może być wiele, jednak najczęstszą jest otyłość brzuszna. Poza menopauzą ogromne znaczenie ma nieprawidłowa dieta, picie napojów słodzonych (szczególnie fruktozą i glukozą), picie piwa, spożywanie tłuszczów zwierzęcych oraz kwasów tłuszczowych trans (fast food, słodycze).

Diagnostykę stłuszczenia wątroby należy zacząć od badania USG. Kolejne to badania krwi (pozwolą także rozpoznać choroby współistniejące, o których pacjent może nie wiedzieć). Rzadko konieczne jest wykonanie biopsji wątroby (badanie wykonywane tylko w szpitalu). Istnieją także badania, które pozwalają określić stopień stłuszczenia wątroby: FibroMax i FibroTest, wykonywane w specjalistycznych ośrodkach.

Reasumując, jeśli w badaniu USG będzie rozpoznane stłuszczenie wątroby, nie należy czekać na kolejne etapy choroby. To jest ostatni moment, kiedy zmiany mogą się jeszcze wycofać. Leczenie polega przede wszystkim na zmianie diety. Jeśli nie doszło do włóknienia, to może wystarczyć. Konieczne jest leczenie chorób współistniejących, czyli cukrzycy, nadciśnienia tętniczego. U wielu pacjentów redukcja masy ciała powoduje także obniżenie ciśnienia tętniczego i normalizację poziomu cukru we krwi.

Idziemy nr 42 (782), 18 października 2020 r.