Nienasycone kwasy tłuszczowe

fot. pexels.com

Można podzielić je na jednonienasycone i wielonienasycone. Nazwa zależy od budowy chemicznej, a dokładnie od ilości wiązań. Jednonienasycone są kwasy omega -9, w tym szczególnie kwas oleinowy, który znajduje się w oliwie z oliwek, oleju rzepakowym, także w orzechach i awokado. Stwierdzono, że wchodzi on w skład otoczek mielinowych nerwów, zmniejsza ryzyko miażdżycy, obniża poziom cholesterolu całkowitego oraz podwyższa poziom frakcji HDL, chroni przed insulinoopornością oraz przed stanami zapalnymi.

Kwasy omega-3 i omega-6 należą do niezbędnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Niezbędnych, bo organizm nie potrafi ich sam wyprodukować, muszą być dostarczone z pożywieniem.

Istnieją trzy kwasy omega-3, są to: kwas alfa-linolenowy (ALA), który znajduje się głównie w produktach pochodzenia roślinnego, oraz kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA), obecne w tłustych rybach morskich (szczególnie w sardynkach, śledziach i dzikim łososiu). Produkty roślinne bogate w kwas omega-3 to olej rzepakowy, sojowy, lniany, a także orzechy włoskie. Udowodniono ich działanie przeciwnowotworowe, hamują starzenie się organizmu, obniżają poziom trójglicerydów, zmniejszają ryzyko choroby wieńcowej, zmniejszają odczucie bólu, poprawiają zdolności poznawcze, łagodzą objawy depresji, korzystnie wpływają na wzrok przez opóźnienie zwyrodnienia plamki żółtej oraz poprawę ukrwienia nerwu wzrokowego.

Kwasy omega-6 to: kwas linolowy (LA), kwas gammalinolenowy (GLA), który zmniejsza ciśnienie tętnicze, poprawia czynność serca, zmniejsza ryzyko występowania niektórych nowotworów, wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, a także na stan skóry, oraz kwas arachidonowy (AA, ARA). Ułatwiają one produkcję prostaglandyn (hormonów prozapalnych), zwiększają krzepnięcie krwi, zwężają naczynia. Kwasy omega-6 znajdują się przede wszystkim w oleju słonecznikowym, kukurydzianym, sojowym. Poza tym w orzechach włoskich, ziemnych i awokado.

Jak widać, kwasy omega-3, -6, -9 odgrywają w organizmie niezwykle ważną rolę, jednak pod pewnym warunkiem. Musi być zachowana odpowiednia proporcja między nimi. Duże spożycie kwasów omega-6 przy niedoborze omega-3 jest szkodliwe! Prowadzi do wielu schorzeń, przede wszystkim stanów zapalnych, nowotworów i zmian zwyrodnieniowych.

Proporcja kwasu omega-3 do omega-6 w diecie powinna wynosić 1 do 5. W przeciętnej diecie w Polsce ta proporcja to 1 do 20 lub więcej; jeśli dochodzi do tego nadmierne spożywanie tłuszczów nasyconych, a niekiedy także tłuszczów trans, dochodzi do ciężkich powikłań. Myślę, że jest to jedną z przyczyn chorób cywilizacyjnych. Istnieją produkty o wyjątkowo dużej zawartości kwasów tłuszczowych omega-3, ale o nich za tydzień.

Idziemy nr 32 (875), 07 sierpnia 2022 r.