Ostroga piętowa

fot.Jacek Halicki/praca własna/CC BY-SA 4.0/link

Ostroga piętowa to zmiana zwyrodnieniowa kości piętowej. Na jej podeszwowej powierzchni pojawia się wyrostek kostny, widoczny w badaniu RTG i USG. Sama ostroga nie boli. Ból pojawia się gdy dojdzie do zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy. Rozcięgno podeszwowe jest tkanką między kością piętową i śródstopiem i stanowi w pewnym sensie przedłużenie mięśnia trójgłowego łydki i ścięgna Achillesa. Przy każdym kroku rozcięgno pracuje. Jest bardzo narażone na urazy, a wiele mikrourazów doprowadza do stanu zapalnego.

Przyczyn tego zapalenia może być wiele: długotrwałe obciążenie kości piętowej i przeciążenie rozcięgna takie jak nadwaga, źle dobrane lub za twarde obuwie, chodzenie na wysokich obcasach, koślawość stawu skokowego, przykurcz stawu, długotrwałe obciążenie stóp, np. przez długie marsze. Nasilające się wraz z wiekiem zmiany zwyrodnieniowe ułatwiają powstawanie ostrogi a także przewlekłe ogólnoustrojowe choroby zapalne.

Ostroga piętowa – a właściwie zapalenie rozcięgna podeszwowego – nie jest groźną chorobą, jednak bardzo uciążliwą. Typowym objawem jest silny ból od spodu pięty, który znacznie utrudnia chodzenie. Może być kłujący, piekący lub tępy. Najsilniejszy jest rano, w ciągu dnia z każdym krokiem jest lepiej, jednak jeśli chodzimy za dużo, znów się pojawia, a potem może występować także w spoczynku. Towarzyszy mu czasem obrzęk i zaczerwienienie. Po pewnym czasie ból, nawet bez leczenia, ustępuje.

Najważniejszą rolę w leczeniu odgrywa rehabilitacja: ćwiczenia rozciągające, masaż i zabiegi o działaniu przeciwzapalnym, takie jak ultradźwięki, laser, masaż wirowy, jonoforeza czy krioterapia. Część specjalistów stosuje tzw. falę uderzeniową. Istota jej polega na mechanicznym doprowadzeniu do powstania mikrouszkodzeń, co zwiększa odżywianie i regenerację tkanek.

Należy także zmniejszyć napięcie mięśnia trójgłowego łydki i ścięgna Achillesa przez masaż, ćwiczenia i zabiegi fizjoterapeutyczne. Metodą jest turlanie pod stopą piłeczki (kauczukowej lub tenisowej) czy masowanie rozcięgna – to ćwiczenia, które może wykonać sam pacjent. Ulgę przynoszą odciążające wkładki umieszczone pod piętami. Niektórzy pacjenci wymagają zastosowania niesterydowych leków przeciwzapalnych. Ostrzyknięcie sterydem pod kontrolą USG, miejscowe podanie osocza bagatopłytkowego (PRP) czy naświetlanie promieniami rentgenowskimi to rzadko stosowane, chociaż skuteczne metody. Ostrogi obecnie raczej nie leczy się operacyjnie. Ważne jest usunięcie przyczyn, które mogły doprowadzić do schorzenia, czyli redukcja masy ciała, zmiana obuwia, ćwiczenia rozciągające mięsień trójgłowy łydki, noszenie wkładek. Dobry efekt przynosi także chodzenie boso.

Należy pamiętać, że mimo iż ostroga piętowa występuje bardzo często, to nie każdy ból pięty jest spowodowany zapaleniem rozcięgna podeszwowego. Przyczyn może być wiele, np. guz, pęknięcie lub złamanie kości piętowej czy zapalenie ścięgna Achillesa. Dlatego każdy pacjent powinien zostać skonsultowany przez lekarza, najlepiej ortopedę.

Idziemy nr 46 (735), 17 listopada 2019