Zostań dawcą szpiku (3)

Trzecim jest krew pępowinowa, ale praktycznie biorcami tych komórek są tylko dzieci. Najczęściej komórki krwiotwórcze pobiera się z krwi obwodowej (ok. 80 proc. pobrań), zdecydowanie rzadziej ze szpiku.

Aby pobrać komórki krwiotwórcze z krwi obwodowej, dawcy podaje się przez kilka dni specjalny lek, zwany czynnikiem wzrostu kolonii granulocytów. Dawca otrzymuje go w trakcie wizyty kwalifikującej i stosuje w postaci zastrzyków podskórnych w warunkach domowych. Lek ten powoduje przemieszczenie komórek ze szpiku do krwi obwodowej, i w ten sposób umożliwia pobranie ich z krwi obwodowej, bez konieczności nakłuwania szpiku. Jest to tzw. mobilizacja komórek krwiotwórczych. Następnie dawca przyjeżdża do ośrodka pobierającego. W pozycji półleżącej, w specjalnym fotelu, na jakim oddaje się krew w centrach krwiodawstwa, pobiera się od niego krew przy użyciu specjalnego urządzenia zwanego separatorem. Jest to proces ciągły, trwający kilka godzin. Krew jest wówczas pobierana z żył, w separatorze oddzielane są od niej komórki krwiotwórcze, które trafiają do plastikowego pojemnika, natomiast pozostała krew przetaczana jest z powrotem dawcy. Wypełniony komórkami krwiotwórczymi pojemnik, po wykonaniu badań, wysyłany jest do szpitala ośrodka przeszczepowego, gdzie znajduje się chory przygotowany do przeszczepu. Komórki podawane są biorcy tak jak krew, w postaci dożylnej kroplówki. Natomiast dawca po oddaniu komórek może w tym samym dniu pojechać do domu. Cała procedura może się odbywać w warunkach ambulatoryjnych.

Pobranie tego rodzaju może wiązać się z pewnymi dolegliwościami związanymi z podawaniem czynnika stymulującego. Są to zazwyczaj objawy podobne do grypy: uczucie ogólnego rozbicia, bóle kostne i mięśniowe oraz stany podgorączkowe. Łagodzą je zwykłe leki przeciwbólowe. Mogą też wystąpić pewne dolegliwości związane z samym zabiegiem, a zwłaszcza z zaburzeniami elektrolitowymi, ale są one łatwe do opanowania i szybko ustępują.

Inaczej wygląda pobieranie komórek krwiotwórczych ze szpiku. Dawca nie musi wówczas przechodzić żadnego przygotowania lekiem pobudzającym komórki krwiotwórcze. W dniu zabiegu jest poddawany znieczuleniu ogólnemu i w warunkach sali operacyjnej pobiera się od niego komórki krwiotwórcze przez nakłucie talerzy kości biodrowych (miednicy). Szpik „zasysa się” strzykawką z wbitej w kość specjalnej igły. Z każdego nakłucia kości szpik zmieszany z krwią obwodową jest pobierany do odpowiedniego pojemnika. Dawca po zabiegu jest zwykle hospitalizowany, ale już następnego dnia może wyjść do domu, oczywiście po oględzinach lekarskich i wykonaniu badań.

Samo pobranie szpiku z kości jest niebolesne, gdyż odbywa się w narkozie. Przez pewien czas mogą się jednak utrzymywać miejscowe bóle kostne. Mogą też wystąpić pewne dolegliwości związane ze znieczuleniem ogólnym, ale są one krótkotrwałe.

cdn.

Idziemy nr 39 (625), 24 września 2017 r.