Odszkodowania za odwołany lot można dochodzić albo na drodze administracyjnej, albo przed sądem
Wybór jednej z tych dróg pociąga za sobą konsekwencje, np. dotyczące okresu przedawnienia roszczeń.
W związku z wątpliwościami i rozbieżnym orzecznictwem w tej sprawie, Sąd Najwyższy 7 lutego 2014 r. podjął uchwałę, III CZP 113/13, OSNC 2014, nr 11, poz. 114. Zgodnie z tym orzeczeniem, w sprawach, w których pasażer domaga się odszkodowania na podstawie art. 7 rozporządzenia nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, zachodzi przemienność drogi postępowania przed sądami powszechnymi lub przed Prezesem Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Prezes ULC wydaje rozstrzygnięcie w formie decyzji administracyjnej. Tym samym to od pasażera zależy, czy będzie domagał się odszkodowania przed sądem powszechnym, czy przed organem administracji publicznej, a następnie przed sądem administracyjnym.
Wybór trybu dochodzenia odszkodowania wpływa bowiem na datę przedawnienia roszczenia. Sądy administracyjne, które są właściwe w przypadku skargi na decyzję Prezesa ULC przyjmują, że roszczenia o odszkodowanie nie ulegają przedawnieniu. Dla przykładu: można porównać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 sierpnia 2016 r., I OSK 2714/15.
Z kolei w postępowaniach cywilnych kwestia ta była rozstrzygana niejednolicie. Dla przykładu: orzeczenie Sądu Najwyższego, sygn. akt: III CZP 44/14. Niejednolite stanowisko powodowało rozbieżności w orzecznictwie. W konsekwencji może dojść do sytuacji, w której dwie osoby znajdujące się w identycznej sytuacji będą potraktowane w całkowicie odmienny sposób, a to ze względu na dwa różne reżimy prawne – cywilny i administracyjny.
Kolejną kwestią jest termin przedawnienia roszczeń o odszkodowanie. Należy przy tym wskazać, że przesłanką zwalniającą z obowiązku wypłaty odszkodowania w wypadku odwołania lotu jest również okoliczność, że było to następstwem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. W związku z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej druga z tych okoliczności znajduje zastosowanie również w wypadku opóźnienia lotu. Ciężar udowodnienia przesłanki zwalniającej z odpowiedzialności spoczywa na przewoźniku lotniczym.
W uchwale Sądu Najwyższego nr CZP 111/16 z 17 marca 2017 r. stwierdza się natomiast, że roszczenie o odszkodowanie przewidziane w art. 7 rozporządzenia nr 261/2004 przedawnia się w terminie rocznym. Termin ten dotyczy roszczeń dochodzonych w trybie cywilnego.
Z kolei przyjęcie trybu administracyjnego w przypadku dochodzenia roszczenia o wypłatę odszkodowania nie ulega przedawnieniu.
Co? Gdzie? Kiedy?
