Osobista opieka nad dzieckiem

Jeżeli ktoś uzyska taki status, jego składki w całości finansuje budżet państwa za pośrednictwem ZUS-u.

Okres sprawowania opieki, a tym samym podlegania ubezpieczeniom, wynosi trzy lata, nie dłużej jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy sześć lat. W przypadku dziecka niepełnosprawnego posiadającego stosowne orzeczenie o niepełnosprawności lub jej stopniu okres ten wynosi sześć lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 lat. Opieka nad dzieckiem musi być sprawowana trwale, nie przerywa jej jednak uczęszczanie przez dziecko do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego albo szkoły, niezależnie od liczby godzin pobytu w tych placówkach.

Budżet państwa finansuje za osobę sprawującą opiekę składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w sytuacji, gdy rozwiąże ona umowę, umowa wygaśnie, gdy osoba zaprzestanie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub utraci status wspólnika spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej albo jednoosobowej spółki z o.o. Osoba ta musi zostać wyrejestrowana z ubezpieczeń i spełniać dodatkowe warunki, m.in. opłacać składkę nieprzerwanie przez co najmniej sześć miesięcy poprzedzających sprawowanie opieki nad dzieckiem. Za tych, którzy nie spełnią tych warunków, budżet państwa będzie również opłacał składkę, ale wyłącznie na ubezpieczenie emerytalne.

Składkę zdrowotną za osobę sprawującą opiekę nad dzieckiem budżet państwa finansuje tylko w sytuacji, gdy podlega ona równocześnie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Jeżeli zaś podlega tylko ubezpieczeniu emerytalnemu, to ZUS nie zgłosi jej do ubezpieczenia zdrowotnego.

Konsekwencją podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym albo tylko emerytalnemu z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem jest brak możliwości uzyskania statusu osoby bezrobotnej. Uzyskanie tytułu do wspomnianych ubezpieczeń powoduje utratę statusu osoby bezrobotnej. Ma to o tyle znaczenie, że finansowanie przez budżet państwa wyłącznie składki emerytalnej nie uprawnia do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej, podczas gdy osoba bezrobotna podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zatem osoby sprawujące opiekę nie mogą leczyć się bezpłatnie. Warto o tym pamiętać, podejmując decyzję o przystąpieniu do ubezpieczenia. Nie można bowiem podlegać ubezpieczeniu emerytalnemu z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i równocześnie mieć status osoby bezrobotnej.

Problemu tego nie mają osoby, które jako sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Tytuł ten jest równocześnie podstawą do ubezpieczenia zdrowotnego.

Edyta Pisarczyk-Kulon Autorka jest radcą prawnym Idziemy nr 34 (568), 21 sierpnia 2016 r.