Umowa użyczenia

fot.pixabay.com/CC0

Znaną polskiemu prawu cywilnemu i wykorzystywaną w życiu codziennym umową jest użyczenie. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Treścią umowy użyczenia jest korzystanie z rzeczy innej osoby; może być nią zarówno rower, jak i mieszkanie czy dom. Umowa jest podobna do umowy dzierżawy, a zwłaszcza umowy najmu i pozostaje w podobnym stosunku do umowy najmu jak darowizna do sprzedaży. Różni je głównie od siebie element odpłatności i faktycznego spełnienia świadczenia

Umowa użyczenia – o czym warto pamiętać – wywiera skutki prawne nie tylko na gruncie prawa cywilnego. W szczególności istotne mogą dla podatnika okazać się skutki na gruncie prawa podatkowego. Źródłami przychodów na gruncie prawa podatkowego są nie tylko otrzymane wartości, takie jak pieniądze, prawa autorskie, świadczenia w naturze. Źródłem przychodu są również świadczenia nieodpłatne. Wartość nieodpłatnych świadczeń (wynikających np. z umowy użyczenia) ustala się w zależności od ich rodzaju. Jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – następuje to według cen zakupu. Jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku.

Zobowiązanym do zapłaty podatku z tytułu uzyskanego przychodu, w tym przypadku przychodu z nieodpłatnej umowy użyczenia, jest podatnik, o ile nie korzysta on ze zwolnienia podatkowego, na podstawie przepisów podatkowych. Takie zwolnienie z podatku określa ustawa podatkowa. Wolne od podatku są wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Z kolei do poszczególnych grup podatkowych zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów (grupa I); zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych (grupa II) oraz innych nabywców (grupa III).

Zatem użyczenie mieszkania studiującej córce przez rodziców jest obojętne podatkowo dla obu stron umowy (I grupa podatkowa). Można wtedy w umowie określić prawa i obowiązki w granicach wynikających z umowy użyczenia, np. dbanie o mieszkanie, obowiązek wykonania niezbędnych napraw. Jeżeli jednak mieszkania użyczymy sąsiadowi na czas dłuższego wyjazdu albo przyjacielowi, muszą oni liczyć się nie tylko ze skutkami wynikających z zawartej umowy, ale i z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego. Są to bowiem osoby z III grupy podatkowej, które nie korzystają ze zwolnienia z podatku.

Idziemy nr 06 (746), 09 lutego 2020 r.