Szefowie Związku Harcerstwa Polskiego opracowali ostatnio treść nowego przyrzeczenia harcerskiego, w którym nie będzie już odniesienia do Boga. Czy ZHR również planuje tego typu zmiany?
Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej dyskusję na ten temat ma już za sobą. Na samym początku istnienia organizacji wybraliśmy drogę wychowania w oparciu o chrześcijański system wartości i jest ona w dalszym ciągu konsekwentnie realizowana. Celem ZHR i jego poprzedników – KIHAM, NRH i RHR – było i jest przywrócenie społeczeństwu harcerstwa w jego oryginalnym, tradycyjnym, sprawdzonym w II Rzeczypospolitej kształcie. W związku z tym uważamy, że idea i metoda są nienaruszalne. Na rzeczywistość odpowiadają jedynie nasze programy.
Jakie miejsce w harcerskiej formacji zajmują wartości chrześcijańskie?
Nie jesteśmy organizacją konfesyjną, jednak w Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej uważamy, że u podstaw harcerstwa jako takiego leży wiara w Boga i wszystkie wynikające z tej wiary konsekwencje. To przeświadczenie wynika wprost ze wskazówek, które pozostawił nam założyciel skautingu Robert Baden-Powell, ale jest także wynikiem wieloletniego doświadczenia twórców harcerstwa w Polsce.
Sądzimy, że bez tej podstawy, jaką są wartości chrześcijańskie, nie jest możliwe osiągnięcie celu, który przyświeca harcerstwu, a którym jest wychowywanie w myśl przyrzeczenia i prawa harcerskiego na dzielnych, prawych i zdolnych do poświęcenia ludzi. W ZHR główny nacisk kładziemy na stworzenie warunków do harmonijnego rozwoju człowieka we wszystkich sferach: psychicznej, intelektualnej, fizycznej i duchowej. W ten sposób pomagamy naszym podopiecznym odnaleźć swoje miejsce w społeczeństwie.
Jak przekazywanie tych wartości wygląda w praktyce?
Sądzimy, że najskuteczniejszą metodą propagowania właściwych postaw wśród wychowanków jest osobisty przykład instruktora. Takie wychowanie przez przykład jest możliwe tylko wtedy, gdy postawa instruktora wypływa z jego osobistych przekonań i dążeń. Dlatego właśnie w ZHR instruktorką i instruktorem może zostać jedynie praktykujący chrześcijanin.
Czy członkiem ZHR może zostać osoba niewierząca?
Członkami ZHR mogą być wszystkie osoby poszukujące wiary, których postawa osobista jest inspirowana prawem i przyrzeczeniem harcerskim. W ramach swojego rozwoju powinny one dążyć do pełnej akceptacji systemu wartości respektowanego w ZHR. W wypadku osób niepełnoletnich instruktorki i instruktorzy powinni w sposób szczególny zadbać, aby rodzice takich osób zostali bezpośrednio i wyczerpująco poinformowani o charakterze wychowania w ZHR i wyrazili swoją zgodę na to, aby dziecko należało do drużyny lub gromady [zuchowej, czyli dzieci młodszych – przyp. red.].
Argumentem za wykreśleniem z roty odniesienia do Boga jest rzekoma dyskryminacja niewierzących. Czy treść przyrzeczenia w ZHR dyskryminuje ich?
Nie ukrywamy naszego stanowiska i jesteśmy otwarci na każdego, kto chce wzrastać w duchu wartości, które uważamy za najlepsze dla młodych ludzi. Jeśli ktoś uważa, że nie są one odpowiednie dla jego dziecka, po prostu nie powinien posyłać go do ZHR. Złożenie przyrzeczenia harcerskiego jest pierwszą deklaracją drogi, którą dana harcerka czy harcerz chce podążać. Jeśli ktoś decyduje się na przystąpienie do organizacji, to niejako zgadza się na przyjęcie określonego systemu wartości, czyli w przypadku ZHR – służby Bogu i Polsce.
Sam założyciel skautingu Robert Baden-Powell powiedział, że „jeśli skauting miałby być bez Boga, to lepiej, żeby go w ogóle nie było”. Jak to się ma do decyzji władz ZHP? Czy jest możliwe harcerstwo bez odniesienia do chrześcijaństwa?
My uważamy, że nie. W pełni zgadzamy się ze słowami Roberta Baden-Powella, dlatego właśnie w tym zakresie konsekwentnie idziemy ścieżką, którą on wyznaczył. Według mnie harcerstwo jest po prostu świetnym środkiem, który pozwala nam zbliżyć się do Boga. Już samo pozdrowienie używane przez harcerzy i harcerki – „Czuwaj” – oznacza ni mniej ni więcej: staraj się być człowiekiem sumienia. Jan Paweł II powiedział do harcerzy w 1983 r.: „czuwam” oznacza „staram się być człowiekiem sumienia. Oznacza, że tego sumienia nie zagłuszam i nie zniekształcam. Oznacza to, że harcerz nazywa po imieniu dobro i zło, a nie zamazuje różnicę między nimi”. Dla mnie to jest kwintesencja harcerstwa. Żeby stać się takim człowiekiem, trzeba zostać odpowiednio uformowanym.
 | rozmawiała Iwona Żurek |
.jpg&w=624&h=543)
Co? Gdzie? Kiedy?
