"Stań w obronie Krzyża!" - obywatelska inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców Warszawy

Zachęcamy warszawiaków do wsparcia obywatelskiego projektu uchwały «Stań w obronie Krzyża!». Tysiące podpisów – im więcej, tym lepiej – pokażą Rafałowi Trzaskowskiemu, że mieszkańcy sprzeciwiają się podpisanemu przez niego zakazowi eksponowania Krzyża i symboliki religijnej

– wskazuje adw. Nikodem Bernaciak, starszy analityk w Centrum Badań i Analiz Instytutu Ordo Iuris.

W Biurze Rady Miasta Stołecznego Warszawy złożone zostało oświadczenie o utworzeniu Komitetu Inicjatywy Uchwałodawczej „Stań w obronie Krzyża!”. Oznacza to oficjalne rozpoczęcie zbiórki podpisów pod obywatelskim projektem stanowiska w obronie prawa do eksponowania krzyża i symboliki religijnej w budynkach Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy oraz w obronie konstytucyjnie zagwarantowanych wolności. Komitet i organizowaną przez niego zbiórkę podpisów wspierać będą Instytut Ordo Iuris oraz Centrum Wspierania Inicjatyw dla Życia i Rodziny.

Zgodnie z art. 41a ustawy o samorządzie gminnym oraz § 29 ust. 2 pkt 6 Statutu Miasta Stołecznego Warszawy, z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą może wystąpić grupa co najmniej 300 osób. Przepis § 2 pkt 4 uchwały Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 7 listopada 2019 r. przewiduje, że pod projektem mogą podpisywać się tylko osoby posiadające czynne prawo wyborcze do Rady miasta stołecznego Warszawy – oznacza to osoby pełnoletnie, zameldowane w Warszawie lub dopisane do rejestru wyborców w Warszawie. Osoby, które nie są uprawnione do wybierania radnych miejskich, nie mogą złożyć swojego podpisu na liście, jednak mogą uczestniczyć w zbiórce podpisów i w ten sposób wspomóc inicjatywę obywatelską.

Inicjatywa obywatelska jest jeszcze jedną odpowiedzią na zarządzenie prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego z 8 maja 2024 r. w sprawie wprowadzenia Standardów równego traktowania w Urzędzie m.st. Warszawy. Zawierało ono w załączniku standard nr 4, zgodnie z którym „w budynkach urzędu dostępnych dla osób z zewnątrz oraz podczas wydarzeń organizowanych przez urząd nie eksponuje się w przestrzeni (np. na ścianach, na biurkach) żadnych symboli związanych z określoną religią czy wyznaniem. Nie dotyczy to symboli religijnych noszonych przez osoby pracujące w urzędzie na użytek osobisty, np. w formie medalika, tatuażu, opaski na ręku”.

Obywatelski projekt stanowiska Rady miasta stołecznego Warszawy przywołuje w swoich motywach preambułę Konstytucji RP z 1997 r., bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego z 1990, 2010 i 2013 r., uchwałę Sejmu z 2009 r. i Senatu z 2010 r., preambułę Prawa oświatowego z 2016 r. i rozporządzenia wykonawczego z 1992 r. do tej ustawy, jak również słynne orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2011 r. potwierdzające, że obecność krzyża w przestrzeni publicznej nie narusza przepisów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Wszystkie te dokumenty jednoznacznie świadczą o tym, że symbolika krzyża wykracza poza kontekst ściśle religijny. Jest ona powszechnie zrozumiała, pozytywna dla kultury nie tylko chrześcijańskiej, lecz wręcz ogólnoludzkiej, gdyż symbol ten uosabia uniwersalne wartości – prawdę, sprawiedliwość, dobro i piękno, gotowość do poświęcenia dla drugiego człowieka, wolność ojczyzny. Z tej przyczyny projekt przewiduje, że Rada Miasta wezwałaby do poszanowania wiary, tożsamości narodowej i kulturowej mieszkańców Warszawy, w tym poprzez uświęcone wielusetletnią tradycją umieszczanie symboli tej wiary i tożsamości w ratuszu, radzie miasta, urzędach dzielnic czy innych miejscach publicznych. Każdy ma prawo do obecności krzyża i symboliki religijnej w swoim miejscu pracy, w tym do eksponowania ich np. na swoim biurku czy ścianie. Prawo to posiadają również osoby zatrudnione przez Urząd Miasta w odniesieniu do przestrzeni budynków urzędu.

Obywatelski projekt stanowiska zawiera także jednoznaczną ocenę, że standard nr 4 wspomnianego zarządzenia Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy w całości, w odniesieniu do krzyża i symboliki religijnej, godzi w zagwarantowaną w art. 53 ust. 2 Konstytucji RP wolność religii, obejmującą „wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie”. Uderza on także w ustanowioną przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP zasadę zachowywania przez władze publiczne bezstronności w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych oraz zapewniania swobody ich wyrażania w życiu publicznym, jak również współdziałania państwa, kościołów i innych związków wyznaniowych dla dobra człowieka i dobra wspólnego. W związku z tym, Rada Miasta, przyjmując to stanowisko, wyraziłaby także poparcie dla wszelkich zgodnych z prawem działań mających na celu wyeliminowanie standardu nr 4 z obrotu prawnego – w szczególności poprzez zaskarżanie tego zarządzenia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.