Człowiek opatrznościowy

Był dla mnie więcej niż tylko dawnym przełożonym. Był przyjacielem. Ostatni raz rozmawialiśmy już tylko telefonicznie pod koniec lipca. Był bardzo słaby, choć w pełni sprawny intelektualnie, z charakterystycznym dla niego wysublimowanym poczuciem humoru. Mówienie sprawiało mu jednak trudność. Tracił oddech. To wówczas umówiliśmy się, że jak tylko opuści szpital, pogadamy dłużej, siedząc na ławce w pallotyńskim ogrodzie w Ołtarzewie. Wiadomo było jednak, że sytuacja jest zła. 

BEZ PRZYWILEJÓW 

Początki końca były zwyczajne. Ksiądz Arcybiskup przyjechał do Polski z Medjugoria, aby zaszczepić się przeciwko COVID, gdy przyszła kolej na jego grupę wiekową. Nie chciał korzystać z żadnych przywilejów jako dyplomata czy lekarz. Odwiedził mnie wówczas po raz ostatni. Przegadaliśmy z nim i z miejscowym proboszczem cały wieczór, bo Arcybiskup potrafił być duszą towarzystwa. Udzielał się także duszpastersko w diecezji, odprawiał pogrzeby księży, bierzmowania i inne celebry. Przed przyjęciem drugiej dawki preparatu zaraził się koronawirusem. Przebieg choroby był ciężki. 

Zaczął się pobyt w jednym szpitalu, z którego po długim czasie wyszedł już bez wirusa, ale z bakterią szpitalną. To był powód leczenia w kolejnym szpitalu. Do tego doszedł uraz kręgosłupa wskutek upadku, a potem jeszcze inne zakażenie. W sumie w domu i w szpitalach przeleżał ponad cztery miesiące. Jego 78-letni organizm, doświadczony wcześniej chorobami tropikalnymi i trudami kilkudziesięcioletniej pracy misyjnej, tego nie wytrzymał. Zmarł, gdy w konkatedrze warszawsko-praskiej na Kamionku rozpoczynaliśmy obchody 101. rocznicy Cudu nad Wisłą. 

DLA KOŚCIOŁA 

Był człowiekiem opatrznościowym dla Kościoła powszechnego, Polski, diecezji warszawsko-praskiej, dla tygodnika „Idziemy” i dla mnie osobiście. Kiedy w 1969 r. rezygnował z kariery naukowej na dawnej Akademii Medycznej w Warszawie, wstępując do seminarium duchownego księży pallotynów w Ołtarzewie, od początku towarzyszyło mu pragnienie pracy na misjach. W sercu Afryki bardzo przydatne okazało się zarówno jego kapłaństwo, jak i wiedza medyczna. Po rzezi w Rwandzie, która rozpętała się, gdy odbywał szkolenia z zakresu USG w Warszawie, został wysłany przez Stolicę Apostolską do tego kraju pod nieobecność nuncjusza jako specjalny wysłannik, aby wizytować diecezje, przedstawiać kandydatów na wakujące biskupstwa i działać na rzecz pojednania zwaśnionych plemion. Nie był jeszcze wtedy biskupem. 

Z tego doświadczenia abp. Hosera skorzystał później papież Franciszek, posyłając go najpierw w 2017 r. jako specjalnego wysłannika do Medjugoria dla „rozeznania sytuacji”. Komentując swoją decyzję dziennikarzom towarzyszącym mu w samolocie z Fatimy 13 maja 2017 r., Franciszek powiedział, że do tej trudnej misji mianował „zdolnego” biskupa, który „ma odpowiednie doświadczenie duszpasterskie”. Arcybiskup wówczas był jeszcze ordynariuszem diecezji warszawsko-praskiej, świeżo po ciężko przechorowanej malarii, której nabawił się, odwiedzając po latach Rwandę. Misja w osławionym „kotle bałkańskim” była rzeczywiście trudna. Ale raport z Medjugoria i propozycje konkretnych rozwiązań, które przedstawił abp Hoser, tak przypadły Ojcu Świętemu do serca, że w następnym roku mianował abp. Hosera wizytatorem apostolskim dla Medjugoria na czas nieokreślony. Wkrótce potem Stolica Apostolska zniosła zakaz oficjalnych pielgrzymek do Medjugoria dla biskupów i księży. W większości była to jego zasługa. 

Przed dwoma laty odwiedziłem Arcybiskupa w Medjugoriu. Cieszył się tam niezwykłym mirem biskupów, franciszkanów opiekujących się sanktuarium i świeckich. Do tego stopnia, że musiał unikać publicznego pokazywania się poza nabożeństwami. Ale ten człowiek w wieku 76 lat nauczył się ich języka, by odprawiać dla nich Msze i głosić im kazania! Zamieszkał w niewielkim mieszkaniu na poddaszu, nad kancelarią, gdzie mieściło się jego oficjalne biuro. Na śniadania i obiady chodził do franciszkańskiego klasztoru. Kolacje robił sobie sam, z tego, co miał w lodówce. Niejeden proboszcz w Polsce mógłby uczyć się od niego skromności i pokory. Ten tydzień spędzony z Arcybiskupem na rozmowach, milczeniu i modlitwie pozostaje dla mnie niezapomnianą lekcją. 

DLA POLSKI 

W Polsce abp Hoser pojawił się wtedy, kiedy był najbardziej potrzebny. Po śmierci św. Jana Pawła II przybierał na sile spór światopoglądowy i cywilizacyjny, który obejmował także sprawy małżeństwa, rodziny i szacunku dla ludzkiego życia. Polski episkopat nie miał w swoich szeregach nikogo, kto potrafiłby dawać odpór dyktaturze relatywizmu w tej sprawie i kto miałby odwagę narazić się potężnym ośrodkom sterowania nastrojami społecznymi. Wtedy właśnie w prawobrzeżnej Warszawie pojawił się biskup – lekarz, naturalnie odnajdujący się w środowisku medyków, genetyków i bioetyków, gromadzący wokół siebie najwybitniejszych ekspertów w tych dziedzinach. Druga strona mogła temu przeciwstawić tylko ślepą nienawiść. 

Dzięki doświadczeniom zebranym podczas pracy w Paryżu, przy Wspólnocie Europejskiej w Brukseli i w watykańskiej Kongregacji Ewangelizacji Narodów znał prądy idące z Zachodu na długo przedtem, zanim pojawiły się w Polsce. Przejrzał ich cele i poznał mocodawców. Ale zaprzyjaźnił się także z wybitnymi myślicielami, jak choćby Marguerite Peeters, Gabriele Kuby czy Rémi Brague, którzy odsłaniają machinacje i mielizny współczesnej inżynierii społecznej. Do refleksji nie tyle nad zjawiskami i zdarzeniami, ile nad ich przyczynami, inspiracjami i ostatecznymi celami Arcybiskup był wybornym partnerem. Z wrodzoną inteligencją wymyślał nowe słowa na określenie nienazwanych procesów i postaw. Wprowadził do użytku choćby pojęcie „chrześcijaństwo bezobjawowe”.