Czy w Iraku pozostaną chrześcijanie?

Sytuacja w Iraku jest krytyczna, chrześcijan irackich tym bardziej. Stanowią oni zaledwie 5 proc. mieszkańców kraju. Zdecydowana większość z nich należy do Kościoła chaldejskiego.
Kiedy dżihadyści z ugrupowania Islamskie Państwo Iraku i Lewantu (ISIS) zaczęli w połowie czerwca zajmować Mosul, pojawiły się pytania, czy są tam jeszcze chrześcijanie. W tym drugim co do wielkości irackim mieście, jeszcze w maju mieszkało tysiąc rodzin chrześcijańskich. Doszło tam do masowych egzekucji. ISIS, którego celem jest ustanowienie państwa wyznaniowego na terenie Iraku, Syrii oraz Libanu, kontroluje już wiele miejsc w kraju. Jego bojownicy zbliżyli się też do granicy Kurdyjskiej Strefy Autonomicznej, do której w ostatnich latach uciekło wielu chrześcijan z innych części Iraku, uważana była bowiem za stosunkowo bezpieczną. Nawet tam mogą zostać zaatakowani.

Ucieczka i emigracja

Miejscowa agencja informacyjna NINA informuje o tysiącach rodzin – chrześcijańskich i niechrześcijańskich – które uciekają przed przemocą islamistów do strefy kurdyjskiej lub do pobliskiego Regionu Niniwy. Chaldejski arcybiskup Mosulu, Amel Shimoun Nona opowiada, że „ludzie uciekają tak jak stoją, bez niczego. Staramy się znaleźć dla nich jakiekolwiek schronienie. Otwieramy przed nimi salki katechetyczne, kościoły, stare domy. Wielu mieszka w prowizorycznych namiotach. Długo tak nie wytrzymają. Potrzebują natychmiastowej pomocy humanitarnej. Przede wszystkim brakuje żywności i wody. Islamiści napadają też na świątynie, grabią je. Opowiadano mi o muzułmanach, którzy chronili chrześcijańskie kościoły przed napadami. To pokazuje, że nie jesteśmy dla siebie wrogami. Niestety coraz bardziej widać, że w całym kraju stopniowo bierze górę język przemocy, nienawiści i broni. Teraz ten język dominuje” – mówi hierarcha.

Jednym z najboleśniejszych problemów irackich chrześcijan jest emigracja. Przed amerykańską inwazją Iraku w 2003 r. było ich około 1,3 mln, a dziś może ich być zaledwie pół miliona – twierdzi patriarcha Louis Raphaël I Sako. Zwierzchnik chaldejskich katolików skarży się też na brak księży i zakonników, bo 20 kapłanów tego obrządku wyjechało z Iraku wraz z tak licznymi emigrantami. – Wielokrotnie kierowaliśmy za granicę apele o przysłanie misjonarzy, ale nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi – ujawnia hierarcha.

Biskupi chaldejscy krytykują politykę wizowych przywilejów dla chrześcijan, która sprzyja ich exodusowi z Iraku, choć wprowadzana bywa ze szlachetnych pobudek pomocy prześladowanym. Chaldejski patriarchat nazywa ją wprost „zorganizowaną emigracją”. – Nie ma dnia, by dwie, trzy rodziny nie wyjeżdżały za granicę. Codziennie zgłaszają się do naszych parafii ludzie, by otrzymać metrykę chrztu i wyjechać – ubolewa abp Sako.

Chaldejski hierarcha przypomniał, że chrześcijaństwo jest historycznie mocno zakorzenione nad Tygrysem i Eufratem, stanowiąc istotną część irackiej tożsamości. Nie wolno dać się zastraszyć tym, którzy chcą się pozbyć chrześcijan z Iraku. – Jesteśmy tutaj z woli Boga i pozostaniemy tu z pomocą Jego łaski, by budować mosty i współpracować z naszymi braćmi muzułmanami dla rozwoju naszej Ojczyzny – przekonuje abp Sako.

Aby przeciwstawić się emigracji, patriarchat podejmuje konkretne inicjatywy. Np. przebudowano opuszczony gmach seminarium duchownego w Bagdadzie na kompleks mieszkaniowy, obejmujący także ogrody i teren zabaw dla dzieci. W ten sposób powstało 49 mieszkań dla młodych rodzin chaldejskich katolików, aby nie musiały emigrować z Ojczyzny.

Przemoc i prześladowanie

O tym, że przemoc uderzająca w chrześcijan w Iraku stanowi zagrożenie dla całego kraju jest przekonany także ajatollah Ali al-Husajni al-Sistani, duchowy i polityczny przywódca irackich szyitów. Jego zdaniem trzeba zachować obecność autochtonicznych wspólnot chrześcijańskich w Iraku.

Kraj ten od lat znajduje się w czołówce państw, w których dochodzi do największych prześladowań chrześcijan. Szerokim echem w świecie odbił się atak na katolicką katedrę obrządku syryjskiego pw. Matki Bożej z 31 października 2010 r., w którym zginęło ponad pięćdziesięciu chrześcijan. Przemoc wobec wyznawców Chrystusa nasiliła się po upadku reżimu Saddama Husajna, a jeszcze bardziej po wycofaniu wojsk amerykańskich z Iraku. Pretekstem do ich interwencji była broń chemiczna, której nie znaleziono, ale kraj jest teraz zniszczony. – Nie jest bezpiecznie, korupcja kwitnie, mnożą się kolejne konflikty – wylicza abp Sako.

Chrześcijanie padają ofiarą walki o władzę między islamskimi sunnitami a szyitami. Patriarcha podkreśla bezradność irackiego rządu i jego niezdolność zarówno do kontroli własnego terytorium, jak i do zapewnienia bezpieczeństwa ludności. W jego opinii, za tą „sekciarską wojną” stoją też interesy innych krajów arabskich, którym zależy, by w Iraku nie było spokojnie, bo obawiają się powstania tam demokracji, co by wymusiło obywatelskie reformy także gdzie indziej. – Reform dokonuje się przy pomocy dialogu, a nie broni. Rozwiązanie musi mieć charakter polityczny, a nie wojskowy, bo demokracji nie eksportuje się wojną – stwierdził hierarcha. Nuncjusz apostolski w Iraku abp Giorgio Lingua wyznał po trzech latach pracy w Bagdadzie, że ze względu na brak bezpieczeństwa nie mógł nawet dobrze poznać miasta. – Budynek papieskiego przedstawicielstwa jest chroniony przez całą dobę przez siedmiu uzbrojonych po zęby policjantów. Poruszam się samochodem opancerzonym, zawsze pod eskortą – wyznał hierarcha. Zgodnie z rozporządzeniem irackiego ministra spraw wewnętrznych, każdy wyjazd za miasto nuncjusz musi zgłosić z 72-godzinnym wyprzedzeniem i dostaje wówczas podwójną ochronę. By skorzystać z samolotu, musi poinformować władze lotniska przynajmniej dobę wcześniej.