Fala chrystianofobii

W naszym kraju wzrasta liczba skazanych za przestępstwa z nienawiści, do których zalicza się przemoc lub znieważenie z powodu przynależności wyznaniowej. Autorzy raportu przekonują, że w Polsce fali tego typu przestępstw nie można wiązać bezpośrednio z napięciami społecznymi po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. w sprawie eugenicznej przesłanki aborcji, gdyż jest to zjawisko długoterminowe.

NIECHĘĆ ŚCIGANIA

Akty nienawiści skierowane przeciwko chrześcijanom w Polsce w 2020 r. to przeważnie ataki przeciwko mieniu kościelnemu, dewastacje kościołów, niszczenie krzyży, kapliczek oraz przemoc wobec kapłanów, jak wyjaśniał Przemysław Pietrzak, współautor dokumentu. Na przestrzeni lat 2017–2020 niemal dwukrotnie zwiększyła się też liczba stwierdzonych przypadków obrazy uczuć religijnych. W 2017 r. było to 70 przestępstw, a w 2020 r. – już 130.

Statystyki OBWE pokazują przyrost aktów nienawiści wobec chrześcijan w Europie, w tym także w Polsce. Szacuje się, że organom ścigania zgłaszany jest tylko niewielki procent aktów nienawiści wynikających z chrystianofobii.

Raport uwypukla niebezpieczne zjawisko oportunizmu organów śledczych w Polsce. Zauważalna jest niechęć do ścigania czynów, które są skierowane przeciwko chrześcijanom, miejscom kultu, symbolom religijnym. – Kary za wyżej wymienione przestępstwa są stosunkowo niskie i nie spełniają funkcji prewencyjnej. Warto pamiętać, że prawo karne jest skuteczne w przypadku nieuchronności kary – ocenił w czasie prezentacji raportu Przemysław Pietrzak. Prezes KAI Marcin Przeciszewski dodał, że karanie za obrazę uczuć religijnych oraz za akty nienawiści motywowane religijnie jest normą europejską. Jednak w innych krajach Europy działania wymiaru sprawiedliwości w takich sprawach są znacznie szybsze i bardziej dotkliwe.

NOWA CENZURA?

Prezes Instytutu Ordo Iuris mec. Jerzy Kwaśniewski podkreślił, że w dokumentach Unii Europejskiej pojawia się pojęcie „mowa nienawiści”. Jest to jednak definicja tak niedoprecyzowana, że może stać się wytrychem służącym do ograniczania wolności słowa.

– „Mowa nienawiści” jest przesłanką do zamykania kont na Facebooku, ograniczania tekstów YouTube’a. Jeśli te same procedury, które obowiązują w przestrzeni medialnej, zostałyby wprowadzone na poziomie prawa karnego, oznaczałoby to, że podobne instrumenty cenzorskie będą funkcjonowały nie tylko w przestrzeni cyfrowej, ale także w realnej, obejmując prasę, sztukę, publikacje naukowe. Wrócilibyśmy do sytuacji, w której wszelkie wolności poddane są dyktatowi z góry zaprogramowanej, dopuszczalnej debaty publicznej. Jednym słowem, władza miałaby możliwość decydowania, o czym wolno rozmawiać, a o czym nie. To zaprzecza podstawowym zasadom demokratycznego państwa prawnego – analizował prezes Kwaśniewski.

Zdaniem autorów raportu pojęcie „mowa nienawiści” często jest stosowane jako narzędzie dyscyplinujące dyskurs i uniemożliwiające jakąkolwiek krytykę lub negatywne opinie wobec radykalnych postulatów ruchów lewicowo-liberalnych, które dążą do zmian obyczajowych.

Z NIENAWIŚCI, CZYLI…

Pojęcie przestępstw z nienawiści obejmuje nie tylko przemoc z powodu przynależności wyznaniowej. Na gruncie prawa międzynarodowego nie ma jednolitej ani powszechnej definicji tego pojęcia. Istnieje konsensus, że jest to przestępstwo popełnione przeciwko konkretnej osobie lub rzeczy z nią związanej ze względu na nienawiść do posiadanej przez nią cechy. Czyny zabronione kwalifikowane jako przestępstwa z nienawiści w polskim kodeksie karnym obejmują: dyskryminację, obrazę uczuć religijnych, napaść z powodu ksenofobii, rasizmu lub nietolerancji religijnej, nawoływanie do nienawiści i propagowanie ustroju totalitarnego.

Według mec. Kwaśniewskiego nie ma potrzeby rozszerzania tej kategorii o przesłanki niejasne, dotyczące płynnej treści, takie jak tożsamość płciowa lub orientacja seksualna. W tej materii modyfikacja polskich przepisów kodeksu karnego nie znajduje przekonującego uzasadnienia, ponieważ obowiązujące prawo zabezpiecza interes prawny jednostki niezależnie od jej szeroko pojętych skłonności seksualnych.