Jakie historyczne wydarzenie według Polaków jest najważniejsze?

Badanie CBOS przeprowadziło z okazji przypadającej w tym roku 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Odpowiadając na pytanie o najważniejsze wydarzenia z ostatnich stu lat historii Polski, badani mogli spontanicznie wymienić nie więcej niż trzy takie wydarzenia; było to pytanie otwarte, tzn. nie przedstawiano respondentom żadnej wcześniej przygotowanej listy wydarzeń.

"W opinii największej grupy dorosłych Polaków – tak jak 10 lat temu – najważniejszym momentem dla Polski w ciągu ostatnich 100 lat było odzyskanie niepodległości w 1918 roku. Należy jednak podkreślić, iż obecnie koniec okresu zaborów i odzyskanie przez nasz kraj niepodległości było wymieniane dwukrotnie częściej niż w 2008 roku (40 proc. wobec 20 proc.), co najprawdopodobniej wiąże się z obchodzoną w tym roku 100. rocznicą tego wydarzenia i różnymi formami jego upamiętniania" – wyjaśnił w komunikacie CBOS.

Na dwóch kolejnych miejscach znalazły się wydarzenia, które – jak dodał CBOS – w dużej mierze zadecydowały o tym, jak Polska prezentuje się obecnie. To obalenie komunizmu, o którym mówiło 19 proc. badanych oraz – wymieniane przez nieznacznie mniej osób, bo 18 proc. – wejście Polski do Unii Europejskiej.

Dla 15 proc. badanych najważniejszym wydarzeniem ostatnich 100 lat był wybór Polaka Karola Wojtyły na papieża, dla 14 proc. – II wojna światowa. 11 proc. uznało za najważniejsze wydarzenie zakończenie wojny w 1945 r. i wyzwolenie spod okupacji hitlerowskiej, a powstanie Solidarności w sierpniu 1980 r. – 8 proc. Inne wydarzenia jak np. wstąpienie do NATO, Powstanie Warszawskie, I wojna światowa, stan wojenny czy katastrofa smoleńska uzyskały wyniki od 2 do 5 proc.

CBOS zauważył, że częstość wymieniania takich wydarzeń jak odzyskanie przez Polskę niepodległości, upadek komunizmu czy wejście Polski do Unii Europejskiej rośnie wraz z poziomem wykształcenia badanych.

Inne zagadnienie, które poruszono w badaniu, dotyczyło tego, co respondenci zaliczyliby do największych sukcesów Polski w mijającym stuleciu. Tu również jako największy sukces wymieniono odzyskanie niepodległości w 1918 roku (25 proc.). "Niewiele mniej osób mówiło też w tym kontekście o wstąpieniu do Unii Europejskiej (24 proc.). Na trzecim miejscu pod względem częstości wymieniania znalazło się obalenie komunizmu (15 proc.), często z zaznaczeniem, iż był to proces bezkrwawy. Warto podkreślić, że mimo innego sposobu pytania (poprzednio było to pytanie zamknięte z listą wydarzeń do wyboru) trzy pierwsze miejsca w rankingu największych sukcesów Polski w ostatnich stu latach są takie same jak w 2008 roku" – podało CBOS.

CBOS pytał też respondentów o trzy największe dla nich niepowodzenia Polski. "W kontekście największych niepowodzeń Polski w okresie ostatnich stu lat najczęściej mówiono o II wojnie światowej i okupacji niemieckiej (14 proc.). Na drugim miejscu pod względem częstości wymieniania znalazły się lata 1945–1989 (określane też jako PRL, rządy PZPR, okres komunizmu), o których mówiło 9 proc. badanych. Po 6 proc. respondentów wymieniało natomiast przejęcie władzy w raju przez Prawo i Sprawiedliwość w wyniku wyborów w 2015 roku oraz podporządkowanie Polski i uzależnienie od ZSRR" – podało Centrum.

CBOS zwróciło też uwagę, że badanym było znacznie trudniej wymienić niepowodzenia Polski niż jej sukcesy – o ile w przypadku niepowodzeń 34 proc. respondentów przyznało, że nie potrafi ich wymienić, o tyle w odniesieniu do sukcesów odsetek ten był o połowę mniejszy – 17 proc. Częściej też mówili, że nie było w tym okresie żadnych niepowodzeń, niż że nie było sukcesów (5 proc. wobec 2 proc.).

Badanie CBOS przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 28 czerwca – 5 lipca 2018 r. na liczącej 952 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.