Nie daj się oszukać!

Z przeprowadzonych w styczniu 2022 r. badań na zlecenie Krajowego Rejestru Długów i serwisu www.chronpesel.pl, na próbie 1010 osób, wynika, że ponad 45 proc. respondentów w ostatnich sześciu miesiącach otrzymało podejrzany e-mail lub sms albo odebrało telefon skłaniający do podjęcia działań związanych z udostępnieniem danych. Najwięcej takich przypadków odnotowali ankietowani w wieku 35–44 lata (53 proc. wskazań).

Bartłomiej Drozd, ekspert z serwisu www.chronpesel.pl, przekonuje, że najczęściej oszuści podszywają się pod firmy kurierskie, sklepy internetowe, operatorów sieci telefonicznych oraz banki. Cały czas wykorzystują kontekst pandemii. – Od kilkunastu miesięcy obserwujemy wzmożoną aktywność przestępców wyłudzających dane osobowe – twierdzi.

Próba wyłudzenia przytrafiła się Marcinowi Kubiakowi. Zadzwonił telefon, a na ekranie wyświetliło się połączenie z nazwą banku, gdzie ma założone konto. Dzwoniący przedstawił się jako pracownik banku z działu bezpieczeństwa. – Upewnił się, czy rozmawia ze mną, podając moje imię, nazwisko oraz adres zamieszkania. Powiedział, że przestępca uzyskał dostęp do mojego konta bankowego i został na mnie zaciągnięty kredyt konsumencki. Wyjawił mi imię oraz nazwisko oszusta, a następnie spytał, czy ta osoba jest mi znana. Odpowiedziałem, że nie. Przełączył mnie do „kolegi z oddziału”, który poprosił, żebym zalogował się na elektroniczne konto bankowe i zwiększył dzienny limit transakcji aplikacją Blik w celu przeprowadzenia tajnej operacji przez bank. Wtedy zapaliła mi się w głowie czerwona lampka. Sprawdziłem na portalu www.nieznany-numer.pl autentyczność połączenia. Wielu użytkowników serwisu dzieliło się komentarzami, że z tego numeru próbowano już wyłudzić pieniądze – relacjonuje. Gdy Marcin Kubiak powiedział, że nie zwiększy limitu dziennego, rzekomy pracownik banku zaczął go agresywnie przekonywać, że jeśli nie będzie współpracował, straci środki finansowe, a placówka mu ich nie zwróci. Po kilkukrotnej odmowie rozmówca rozłączył się, nawet bez „do widzenia”.

OSZUKAŃCZE TRANSAKCJE

Pan Marcin natychmiast udał się do oddziału banku. Dowiedział się, że nie zostały zaciągnięte na niego żadne kredyty. Przyznaje, że rozmowa z oszustem wywołuje tak silny stres, że człowiek przestaje myśleć logicznie. Pracownik banku w oddziale wytłumaczył mu, że nigdy nie spytałby, ile ma na koncie pieniędzy, ponieważ informacja jest dostępna w systemie bankowym. Poznanie sumy miało służyć dowiedzeniu się, jaką sumę oszuści mogliby przejąć. – Uzyskałem informację, że po zwiększeniu limitu na koncie najprawdopodobniej otrzymałbym na telefon link, po którego kliknięciu instaluje się złośliwa aplikacja pozwalająca przejąć środki finansowe. Spytałem pracownika banku, dlaczego wyświetlał się numer infolinii banku. Pracownik wytłumaczył, że dzwoniąc z bramki internetowej, można wybrać dowolny numer – wyjaśnia Marcin Kubiak.

Badania statystyczne pokazują, że podejrzane linki i załączniki do wiadomości to problem, który w większym stopniu dotyczy młodych Polaków. Otrzymują SMS-y lub e-maile z prośbą o kliknięcie w odpowiednie miejsce lub pobranie wskazanej zawartości, wiadomości z wezwaniem do przekazania danych osobowych lub zalogowania się do bankowości elektronicznej.

Dr Przemysław Barbrich, dyrektor Związku Banków Polskich, mówi, że banki nie prowadzą wspólnej bazy, w której gromadziłyby informacje o skali oszukańczych transakcji, ale gromadzą dane o poszczególnych incydentach, analizują je i na bieżąco uszczelniają system, jeśli odnajdują w nim luki. Barbrich przypomina, że pracownicy banku nigdy nie proszą klientów – ani poprzez e-mail, ani telefonicznie – o podanie loginu czy hasła do bankowości elektronicznej. Nie dzwonią też, żeby zaktualizować numer telefonu klienta. Jeśli odbieramy podejrzany telefon, należy jak najszybciej rozłączyć się i skontaktować się z infolinią banku. – Najlepiej samodzielnie inicjować kontakt z bankiem, a nie odwrotnie, gdyż to jest bezpieczniejsze. W zawieranych umowach mamy możliwość zastrzeżenia, że nie życzymy sobie przesyłania ofert marketingowych i informowania o nich – zaleca dr Barbrich.