Niepokorni Niezłomni Wyklęci - kolejna lekcja historii

W minioną niedzielę zakończył się XI Festiwal Filmowy Niepokorni Niezłomni Wyklęci. W tym roku jego mottem było „Przebudzenie mocy. Od Westerplatte do Jana Pawła II”.

Fot. zbiory organizatora

Już po raz kolejny pod koniec września do Gdyni zjechali się historycy, artyści, autorzy książek i zwyczajni ludzie, aby – jak mówi Arkadiusz Gołębiewski, dyrektor tego niezwykłego Festiwalu - przez sztukę opowiadać o poszukiwaniach historii w swoich domach i przetwarzać ją przez swoją wrażliwość artystyczną. To dzięki nim Festiwal Niepokorni Niezłomni Wyklęci stał się najważniejszym kraju przeglądem twórczości poświęconej naszej historii i dążeniu do wolności. Na stałe też wpisał się w polski kalendarz najważniejszych wydarzeń patriotycznych. Tegoroczna edycja była tego potwierdzeniem.

Cztery festiwalowe dni wypełniły projekcje filmów, spotkania, wystawy, dyskusje, koncerty, promocje książek, warsztaty, których wspólnymi mianownikami były: łączenie pokoleń i przekaz historii, której – jak chciały komunistyczne władze peerelowskiej Polski - nikt miał nie pamiętać.

KONKURS O „ZŁOTY OPORNIK”
W głównym festiwalowym konkursie o nagrodę Złotego Opornika przez kilka dni konkurowało ze sobą 26 obrazów. - To trochę mniej niż w poprzednich latach, ale za to mają wyższy poziom – komentuje filmy dyrektor Festiwalu  Arkadiusz Gołębiewski.
Nagroda trafiła w ręce Roberta Kaczmarka tworcy dokumentu „Paszporty Paragwaju” opowiadający mało wciaż znaną historię współpracy polsko-żydowskiej, której celem nadrzędnym było ocelenie - przez wyrabianie fałszywych paszportów do państw Ameryki Południowej - jak największej liczby ludności żydowskiej z terenu całej okupowanej Europy.
Wręczono także trzy wyróżnienia, które otrzymali: Sławomir Koehler za „Małą Moskwę kontra Mały Londyn” za przejmujący obraz małej społeczności, w którym odbijają się polskie podziały; Paweł Domański „Milczące pokolenie” za ukazanie źródeł tożsamości oraz Tadeusz Arciuch i Maciej Wojciechowski za przenikliwe przedstawienie „Ocalałej z rzezi”.

W tym roku novum był zorganizowany po raz pierwszy międzynarodowy konkurs filmów im. rtm. Witolda Pileckiego, w którym zobaczyliśmy 11. obrazów: sześć zagranicznych i pięć polskich. Można było zobaczyć m.in. takie perełki, jak „Dzieci dyktatury” albańskiego reżysera Besnika Bishy i „Węgierski korytarz…” - węgierski dokument o współpracy żołnierzy węgierskich walczących po stronie niemieckiej z Grupą AK Kampinos. Ostatecznie nagrodę otrzymał film „Jak gdybyśmy dziś umrzeć mieli” Romana Vavry. Wyróżnienie otrzymał film „Nurtem dwóch rzek” Tadeusza Śmiarowskiego.

MŁODZI DLA HISTORII
Obok głównego konkursu filmowego ważnym wydarzeniem były filmy, spektakle teatralne i stylizacje modowe, które możen było zobaczyć i uczestniczyć w ramach odbywającego się już dziewiąty raz przy Festiwalu projektu #MDH, czyli Młodzi Dla Historii. - Corocznie przyjeżdża ponad 300 uczniów. Szykujemy dla nich ciekawe warsztaty z profesjonalistami, pokazy mody, widowiska – mówiła jeszcze przed rozpoczęciem Festiwalu koordynator #MDH Maria Kądziela.

SYGNETY I DRZWI
Obok filmów i innych wydarzeń kulturalno-edukacyjnych jak co roku Festiwal był okazją do docenienia tych, którzy maja swój wkład w dzisiejszą, polska wolnosć.

Dwukrotnie – na początek i na koniec Festiwalu - wręczono wyróżnienia honorowe: Sygnety Niepodległości i Drzwi do Wolności.
Pierwsze z nich, przyznawane świadkom historii bohatersko walczącym o wolność oraz niepodległość kraju, otrzymali: kpt. Eugeniusz Siemaszko, Stanisław Witkowski, Antoni Lenkiewicz, Józefa Bryg, mjr Danuta Szyksznian-Ossowska „Sarenka”, Mieczysław Chojnacki „Młodzik”, oraz pośmiertnie: Mieczysław Dziemieszkiewicz ps. „Rój”, mjr Józef Batory, gen. Wojciech Borzobohaty ps. Jelita, Andrzej Leszek Wernic, płk Zbigniew Lazarowicz oraz zamordowany jeszcze w 1989 roku ks. Sylwester Zych.
Drzwi do Wolności - nagrodę honorującą „za odwagę oraz poświęcenie bohaterom wspierającym działaczy i liderów podziemia niepodległościowego oraz solidarnościowego jak również osobom, które w niezłomny sposób propagują ideę wolności” - w pierwszym rozdaniu otrzemali: Tibor Pakh z Węgier, Jerzy Filak, Małgorzata Suszyńska, Kazimierz Suszyński i Marian Oziewicz,  Dorota Błażewicz, Dorota Dejneka oraz pośmiertnie: Andrzej Jachowicz, pośmiertnie ks. Aleksander Smędzik, Romuald Lazarowicz.

Sygnety Niepodległości i Drzwi do Wolności przyznawano także podczas gali finałowej. Tym razem te pierwsze otrzymali: Maria Kowalewska ps. Myszka, Zygmunt Aksienow, oraz pośmiertnie: Sługa Boży János Esterházy, Julien Bryan, ks. Josef Toufar.
Drzwi do Wolności na koniec Festiwalu otrzymali: Kornel Morawiecki – jak się okazało ­ na dzień przez swoją śmiercią, ks. infułat Jan Sikorski, Ioan i Elsa Anca Bãrbus, Kristina Vlachová, Marian Całko, Barbara Macierewicz-Grabowska, Ákos Engelmayer, Leszek Długosz oraz twórcy mającego niedawno premierę filmu "Legiony": Tomasz Łysiak, Maciej Pawlicki i Adam Borowski.
Drzwi do Wolności pośmiertnie przyznano św. siostrze Urszuli Ledóchowskiej oraz wielkiej trójce bardów: Jackowi Kaczmarskiemu – Przemysławowi Gintrowskiemu – Zbigniewowi Łapińskiemu.

Nagrodę specjalną Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia za opowiadanie o ofiarach totalitaryzmów otrzymali twórcy filmu „Siedmiu świadków małego Rzymu” w reżyserii Anca Berlogea-Boariu.

Wśród wielu pomniejszych nagród były i dwie nagrody specjalne. „Platynowy opornik” odebrał reżyser filmowy i teatralny Lech Majewski za całokształt twórczości i "niezłomność w podejmowaniu trudnych tematów, bezkompromisowość i niezależność w pracy twórczej". Z kolei nagrodę im. ks. Bukowińskiego w dziedzinie literatury trafiła w ręce germanisty, filozofa i historyka prof. Marka Cichockiego.

Organizatorami Festiwalu Filmowego NNW są Stowarzyszenie Scena Kultury i Miasto Gdynia. Partnerami Głównymi są PKO BANK POLSKI i PKN ORLEN.

O Festiwalu także na stronach tygodnika "Idziemy".

Zdjęcia do galerii udostępnione przez organizatora