Pamięci powstańców getta

Niezwykle uroczysty przebieg miały trwające trzy dni główne obchody 70. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. W przeddzień rocznicy w Teatrze Wielkim grała izraelska orkiestra symfoniczna pod dyrekcją sławnego Zubina Mehty, a 19 kwietnia o godz. 10 w całej stolicy odezwały się syreny oraz kościelne dzwony. W uroczystości przed Pomnikiem Bohaterów Getta uczestniczyli prezydent RP Bronisław Komorowski i inni przedstawiciele władz, goście z Izraela oraz dwoje z trojga żyjących jeszcze uczestników powstania: ostatni z dowódców Symcha Ratajzer-Rotem „Kazik” (na zdjęciu) i Chawka Folman-Raban.

Prezydent RP odznaczył Krzyżem Wielkim Orderu Polonia Restituta Symchę Ratajzera-Rotema. Odmówiono Ps 130 – naczelny rabin Polski Michael Schudrich w języku hebrajskim oraz po polsku biskupi polowi różnych wyznań. Światowej sławy kantor Joseph Malovany odśpiewał modlitwę El Male rachamim, rabin Schudrich odprawił kadisz – modlitwę za zmarłych, a uroczystość zakończył apel pamięci.

W weekend warszawiacy ruszyli na oglądanie Muzeum Historii Żydów Polskich, a kilkuset wolontariuszy rozdawało na ulicach Warszawy specjalnie zaprojektowane papierowe „żonkile pamięci”. W niedzielę o godz. 16 odbył się organizowany corocznie Marsz Modlitwy Szlakiem Pomników Getta Warszawskiego, w którym w tym roku przeszło ponad 200 osób – chrześcijan różnych wyznań i Żydów, w tym trzech rabinów. Do jego uczestników specjalny list skierował bp Heinrich Mussinghoff, ordynariusz Aachen, odczytany przez ks. Manfreda Deselaersa z Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu.

W niedzielne popołudnie przejechała także trasą pamięci spod Muzeum Powstania Warszawskiego do Muzeum Historii Żydów Polskich „Masa Krytyczna Dwóch Powstań”. Wzięło w niej udział 1,5 tys. rowerzystów, w tym m.in. Stephen Mull, ambasador USA w Warszawie. Odbyło się również przejście XIX-wiecznym kanałem, a z chętnymi mieszkańcami stolicy szedł także rabin Michael Schudrich i przewodniczący Związku Wyznaniowego Gmin Żydowskich w Polsce Piotr Kadlcik.

Wieczorem wzdłuż granic dawnego getta 3 tys. warszawiaków, ze świeczkami w dłoniach, utworzyło „Łańcuch Pamięci”.

opr. Radek Molenda Idziemy nr 17 (398), 28 kwietnia 2013 r.