Porno to nie zabawa

Rodzice w bezpardonowej walce z przemysłem pornograficznym czują się bezradni. Większość z nich nie zdaje sobie sprawy z wagi problemu, niektórzy mają poczucie, że przespali moment, w którym mogli rozmawiać z dziećmi. Ale na to, jak przekonuje STS, nigdy nie jest za późno. – Tylko rodzice przeprowadzą taką rozmowę z dzieckiem kompetentnie – podkreśla Izabela Karska – ale nie mogą czekać z tym, aż wydarzy się „awaria”.

Na prewencyjną i karną funkcję państwa nie ma co liczyć. Co prawda art. 200 par. 3 kpdeksu karnego penalizuje upowszechnienie treści pornograficznej, ale w sposób, który nie chroni przed ich odbiorem dzieci poniżej 15. roku życia; art. 200 par. 5 kk wprowadza kary za reklamę i promowanie pornografii. Jednak wystarczy wejść do pierwszego z brzegu kiosku, by zobaczyć, ile tam materiału dla prokuratury. Tymczasem rocznie policja zajmuje się zaledwie kilkunastoma przypadkami narażania dzieci na nieodpowiednie dla nich obrazy.

Pornografię nadal uznaje się za „nieszkodliwą zabawę dla dorosłych”. Problemem jest też to, że większość treści pornograficznych dociera do Polski z zagranicy. Prawo międzynarodowe uniemożliwia zakładanie filtrów w internecie w sieci ogólnodostępnej, tak by dziecko było chronione nie tylko filtrami rodzicielskimi w domu, ale także poz nim. Nie oznacza to jednak, że nie można naciskać na operatorów i dostawców internetu, by wprowadzali samoregulacje – radzi STS. W Wielkiej Brytanii taka samoregulacja działa od 2004 r.

Kora i ciastko

Wielka Brytania ma zresztą najskuteczniejsze na świecie rozwiązania regulujące dostęp do pornografii. John Carr, członek brytyjskiej Rady ds. Bezpieczeństwa Dzieci w internecie, organu doradczego rządu, wspomina, jak zgłaszający się kilka lat temu rodzice opowiadali o czternastolatkach żądających operacji powiększenia piersi i genitaliów. Wzorzec atrakcyjności dzieci czerpały z filmów pornograficznych.

– Mieliśmy już doświadczenie sprzed kilku lat, gdy doprowadziliśmy do ograniczenia udziału dzieci w internetowym hazardzie – mówi John Carr – i zaczęliśmy działać na podobnych zasadach: rozmowy z politykami, lobbowanie, informowanie mediów. Tu jednak dochodziła kwestia swobody wyrazu artystycznego. Staliśmy więc na stanowisku, że nie chcemy zakazać pornografii w ogóle, ale uniemożliwić jej odbiór dzieciom.

Prawo jest już w Księdze Statutów, czeka na prace parlamentarne. Ma weryfikować wiek: skan lub zdjęcie dowodu lub paszportu trzeba będzie przesłać do jednej z zajmujących się tym firm, a ta sprawdzi prawdziwość dokumentu, którym chciałby posługiwać się amator internetowej pornografii.

W USA nałogowe oglądanie pornografii już siedem stanów uznało za problem społeczny; mówi się o kryzysie. W tym roku po raz pierwszy WHO w statystykach zaburzeń ujęło kompulsywne zachowania seksualne, w co wlicza się także uzależnienie od pornografii.

Badania nad mózgiem w sytuacji nałogowego oglądania pornografii bada dr Mateusz Gola, psycholog, psychoterapeuta, ekspert w dziedzinie uzależnień. – Za funkcje kontroli odpowiada kora przedczołowa mózgu – mówi. – Dzięki niej umiemy pohamować chęć zjedzenia ciastka. Gdy nie jesteśmy w stanie się oprzeć, mówimy o nałogu. Kora przedczołowa rozwija się w mózgu najdłużej, bo do 20. roku życia u mężczyzn i do 17. roku życia u kobiet. Dlatego wiele krajów chroni osoby poniżej tego wieku przed dostępem do używek, a substancją uzależniającą tak jak alkohol czy papierosy jest pornografia.

– Jeśli nie zaczniemy działać teraz, dzieci wychowane na pornografii wkroczą na rynek pracy i otoczą nas nauczyciele, lekarze, policjanci z wypaczoną wizją kobiety i mężczyzny – mówi Urszula Sowińska. – Będą ulegać pokusie traktowania innych przedmiotowo, przez pryzmat wąsko rozumianej seksualności, a nie osobowości.

Dlatego STS zaprosił do merytorycznej debaty przedstawicieli różnych środowisk: polityków, przedstawicieli urzędów państwowych, przedsiębiorców chroniących prywatności w sieci, ale i chroniących interesu rodzin i dzieci. Wspólnie powołano zespół złożony z przedstawicieli: Rzecznika Praw Obywatelskich, Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, Ministerstwa Cyfryzacji, organizacji społecznych i przedsiębiorców. Zaproszono do niego także Ministerstwo Edukacji Narodowej. Spotkania będą się odbywać w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich i w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości. Ich celem będzie wypracowanie rozwiązań godzących wolność gospodarczą i wolność dorosłych do oglądania pornografii z ochroną dzieci przed niebezpiecznymi dla nich treściami.

Materiał powstał na podstawie zorganizowanej przez STS konferencji „Masowa konsumpcja pornografii przez dzieci jako istotny problem społeczny” 21 listopada w Warszawie

***

Tylko na jednym portalu dystrybuującym pornografię w 2017 r. zarejestrowało się 81 mln odbiorców. W ciągu roku było 28 mld odwiedzin. Liczba zamieszczonych tam filmów to 68 lat ciągłego oglądania.

***

Stowarzyszenie Twoja Sprawa od 10 lat walczy z pornografią w przestrzeni publicznej. Doprowadziło do ukarania wydawcy gazety z programem TV, która na ostatniej stronie reklamowała strony pornograficzne, do wprowadzenia w kodeksie karnym zakazu promocji pornografii i do usunięcia linków do stron pornograficznych na największych portalach internetowych: WP i Onet. Dzięki STS pojęcie uzależnienia od pornografii figuruje w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016-20. STS wniosło też akt oskarżenia za reklamę treści pornograficznych. Organizuje konferencje i prowadzi szkolenia dla rodziców oraz portal oPornografii.pl.