Tymczasem wciąż trwa ustalanie przyczyn kataklizmu w środkowej Portugalii. Przewodniczący Ligi Strażaków Jaime Soares przyznał, że prawdopodobne jest podpalenie. W pierwszych godzinach po wybuchu pożaru policja wprawdzie twierdziła, że żywioł pojawił się na skutek uderzenia pioruna, ale już w lipcu śledczy przyznali, że prawdopodobieństwo pojawienia się żywiołu z przyczyn pogodowych było znikome.
W Portugalii przybywa publicystów wskazujących palcem na branżę papierniczą jako współwinną pożarom. Komentator polityczny Miguel Sousa Tavares stwierdził, że konieczne jest ograniczenie wpływów „lobby celulozowego”, które na potrzeby zakładów papierniczych stymuluje niekontrolowaną uprawę eukaliptusa. Gatunek ten jest drzewem niezwykle łatwopalnym. Podobnego zdania są przedstawiciele rządu Antonia Costy, którzy zapowiedzieli już zahamowanie „inwestycji w eukaliptusa”. – Nie będzie już samowolnego uprawiania tego gatunku. Żadne nowe plantacje nie powstaną – zapowiedział minister rolnictwa.
Pomoc dla systemu
Pożary ujawniły też niesprawność systemu ostrzegania o zagrożeniu, tzw. SIRESP, na którego utrzymanie Lizbona wydaje co roku 40 mln euro. W trakcie śledztwa ujawniono, że kilka ofiar bezskutecznie dzwoniło, aby uzyskać pomoc, a system, z powodu wad, nie zadziałał. – Wiele zgłoszeń nie dotarło do służb ratunkowych z powodu błędów w połączeniu – ujawniło Radio Renascenca.
SIRESP, który kosztował Lizbonę blisko 500 mln euro, ruszył w 2005 r. jako system szybkiej komunikacji pomiędzy głównymi ośrodkami decyzyjnymi, policją, strażą pożarną, szpitalami oraz obroną cywilną. Władze tej ostatniej potwierdziły już, że błędy systemu ratunkowego utrzymywały się przez trzy kolejne dni po wybuchu pożaru w Pedrogao Grande, który objął trzy dystrykty w środkowej części kraju: Leiria, Coimbra i Castelo Branco.
Straty spowodowane przez pożary przekroczyły 20 mln euro.
Zginęły 64 osoby, a ponad 250 zostało rannych
Tymczasem portugalskie media wskazują, że Lizbona, nabywając system ostrzegania, wydała ponad trzy razy więcej w stosunku do rzeczywistej jego wartości. Również trzykrotnie więcej miało kosztować Lizbonę wynajęcie w Hiszpanii samolotów do gaszenia pożarów. Według hiszpańskiego dziennika „El Espanol” sześć największych prywatnych spółek z tego kraju, wypożyczających samoloty gaśnicze do Portugalii i Włoch, co najmniej od 2006 r. zawyża ceny usług. Lizbona zapewne wyda w najbliższym czasie kolejne, wielomilionowe środki na uskutecznienie systemu ratunkowego. Obecnie nie działa on prawidłowo nawet w tak newralgicznym miejscu, jak stołeczne lotnisko.
Nieużytki dla młodych
Zarówno eksperci, jak i politycy wskazują, że postępujący szybko proces wyludnia się portugalskiej prowincji jest sprzymierzeńcem pożarów systematycznie trawiących portugalski interior. – Większość młodych wyjeżdża do miast albo w ogóle opuszcza kraj. Na prowincji nie ma dziś praktycznie młodych rodzin, a narodziny dzieci są rzadkim zjawiskiem. Wszystko to sprawia, że poszerza się teren nieużytków rolnych, które są przekaźnikiem ognia i mają znaczny udział w rozprzestrzenianiu się pożarów – wyjaśnia Henriqueta Sena.
Portugalski rząd rozpoczął pracę nad przepisami pozwalającymi przekazywać nieużytkowane grunty rolne młodym planującym przeprowadzkę na obszary wiejskie. Zdaniem ministra Capoulasa Santosa takie rozwiązanie mogłoby powstrzymać wyludnianie się obszarów wiejskich. – Chcemy stymulować wzrost populacji na prowincji, a także jej odmładzanie. Planujemy rozwijać system zachęt dla młodych przedsiębiorców gotowych do zamieszkania na obszarach wiejskich – zapowiedział Santos, zdradzając, że rząd planuje również zachęty dla młodych przedsiębiorców w sektorze żywności biologicznej, której udział w portugalskim rynku systematycznie rośnie.
Jedną z zachęt do przeprowadzania się na wieś ma być tzw. bank ziemi. To z jego zasobów młodym osiedlającym się na prowincji oddawane byłyby w dzierżawę grunty leżące odłogiem Na razie jednak rząd nie wie, jak duży jest to teren. Na początku kwietnia br. utworzono bezpłatny rejestr własności nieruchomości i gruntów rolnych. Wiedza o nieużytkach i ich właścicielach ma pomóc w przeciwdziałaniu pożarom.
Co? Gdzie? Kiedy?
