Pożyteczne "marnowanie" czasu

Każdy z was, młodzi przyjaciele,
znajduje też w życiu jakieś swoje „Westerplatte”.
Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić.
(…) Wreszcie – jakiś porządek prawd i wartości,
które trzeba „utrzymać” i „obronić”.

Jan Paweł II

W świecie, w którym wszystko przyśpiesza, nie mogło zabraknąć grupy osób, które konsumują treści cyfrowe z większą prędkością niż oryginał. Zostali nazwani fastersami – czyli „przyspieszonymi”. Często korzystają z przycisku „przyśpiesz”. Twierdzą, że to wynika z potrzeby oszczędzania czasu, ponieważ – według nich – jest zbyt wiele treści, a to generuje niecierpliwość, by wszystko ogarnąć. W ten sposób udaje im się obejrzeć dwanaście godzin, które składają się na sezon serialu, w osiem nieprzerwanych.

Fastersi ukazują jedną z patologii naszych czasów: niecierpliwość. Pilna potrzeba dotarcia do celu bez podróżowania, uzyskania rezultatów z pominięciem procesów, wślizgnięcia się w naskórek życia bez bycia przemierzanym przez egzystencjalne doświadczenia. Wiele badań wskazuje na to, że przy prędkości 1,5x i 1,8x (zwykle używanej przez fastersów) większość ludzi nie jest w stanie zrozumieć wszystkich słów ani tego, co jest główną ideą. Nie ma czasu na połączenie tego, co się słyszy, z tym, co się już wie, a to zwiększa niepokój i zmniejsza przyjemność.

Dialog w filmie lub serialu, głos w przekazie audio lub tekst w książce mają znaczące niuanse, fleksje, biele i cisze, które zostały zaprojektowane i stworzone, aby przekazać emocję, doznanie lub ideę, którymi fastersi pogardzają. Niczym termity pożerają bez zatrzymywania się, by rozważyć to, co pożerają. Jedyne, co się liczy po wrzuceniu w ten wir, to utrzymanie prędkości, która i tak będzie niewystarczająca, ponieważ w systemie szaleńczy konsumpcjonizm skłania do połykania więcej i szybciej.

Dwa tygodnie temu papież Franciszek mówił: „Zbyt duża prędkość miażdży życie, nie czyni go bardziej intensywnym. A mądrość wymaga «marnowania czasu». Kiedy wracasz do domu i widzisz swojego syna, swoją małą córeczkę, «tracisz czas», ale ta rozmowa ma fundamentalne znaczenie dla społeczeństwa. A kiedy przychodzisz do domu i jest tam dziadek lub babcia, którzy być może nie rozumieją dobrze albo stracili trochę zdolność mówienia, a ty jesteś z nimi, «tracisz czas», ale to wzmacnia rodzinę ludzką. Konieczne jest spędzanie czasu, który nie przynosi zysku – z dziećmi i osobami starszymi, ponieważ dają nam one inny sposób patrzenia na życie” (Katecheza, 2-3-2022).

Napływ uchodźców wojennych z Ukrainy daje nam wszystkim – starszym i młodszym – okazję do nauczenia się takiego „pożytecznego marnowania czasu”.