28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Prawda o Polsce

Ocena: 0
1316

Swoją prezesurę postrzegam przede wszystkim jako czas nawiązywania dialogu z młodym pokoleniem. - mówi dr. Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, w rozmowie z Ireną Świerdzewską

 

fot. Mikołaj Bujak/IPN

Obchody rocznicy wybuchu II wojny światowej przez całe dekady zawężaliśmy do Westerplatte, nie zapraszając delegacji zagranicznych do Wielunia czy Palmir. Czy nie było to zbyt jednostronne prezentowanie naszej historii?

Westerplatte jest symbolem gotowości do walki żołnierskiej o najważniejszą wartość – niepodległość czy wolność – a także symbolem heroizmu polskiego żołnierza. Wieluń natomiast to symbol cierpienia Polaków w czasie II wojny światowej. Zbombardowanie bezbronnego, śpiącego miasta jest wyrazem zwyrodnialstwa, barbarzyństwa żywiołu niemieckiego. Muzeum i cmentarz w Palmirach, z polskim olimpijczykiem Januszem Kusocińskim czy marszałkiem sejmu Maciejem Ratajem, opowiadają, jak ucierpiały polskie elity. Podnoszenie tych miejsc do rangi symbolu w Europie i na świecie w pewnym sensie definiuje los Polaków w czasie II wojny światowej.

 

Jak wygląda teren Westerplatte, który wziął Pan pod pieczę jako dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku?

Westerplatte przez cały okres wolnej Polski, po roku 1989, było bardzo zaniedbane, brakowało rozwiązań prawnych i administracyjnych pozwalających na rozpoczęcie inwestycji. Jako dyrektor Muzeum II Wojny Światowej pracowałem nad metodami legislacyjnymi, specjalną ustawą, która dała możliwość rozpoczęcia procesu inwestycyjnego, co pozwoliło także prowadzić badania archeologiczne i procesy ekshumacyjne. Na Westerplatte trwa budowa nowego cmentarza z miejscem pochówku bohaterów z września 1939 r., tworzony jest oddział Muzeum II Wojny Światowej z przestrzeniami muzealnymi, rekonstrukcją niektórych budynków Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Przybywającym na Westerplatte delegacjom przez wiele lat pokazywano tylko Pomnik Obrońców Wybrzeża. Obecne zabiegi idą w kierunku utworzenia tam muzeum, do którego będą zapraszane głowy państw i delegacje z całego świata, aby płynął wyraźny przekaz, gdzie rozpoczęła się II wojna światowa.

 

Został Pan szefem IPN-u, który według opozycji powinien być zlikwidowany.

IPN zajmuje się historią naszego narodu i pamięcią narodową. Te niezwykle istotne kwestie dotykają dwóch systemów totalitarnych. Nie zawsze ta prawda o polskiej historii jest akceptowana przez środowiska, które Instytut atakują.

 

Nie istnieje jedna prawda, nawet w odniesieniu do historii współczesnej?

Dla historyka zbliżenie się do obiektywnego wyrazu prawdy historycznej to cel nadrzędny. Ustalenie prawdy o przeszłości jest zadaniem, sądem nad historią. Wiemy, że jedna prawda historyczna jest pewnym ideałem, do którego chcielibyśmy dążyć, ale obok tego są różne rodzaje wrażliwości historycznej. Polska historia jest studnią wartości, życiorysów i niekwestionowanych postaw bohaterów zasłużonych dla ojczyzny. Mimo to w ocenie wydarzeń historycznych istnieją różnice światopoglądowe. Natomiast prawda o XX w. jest taka, że Polska odzyskała niepodległość w 1918 r., budowała swoją suwerenności i niepodległość do 1939 r. i stała się ofiarą dwóch systemów totalitarnych. Ta konstatacja powinna definiować prawdę historyczną niezależnie od poglądów politycznych.

 

Pierwotna narracja w gdańskim Muzeum II Wojny Światowej temu przeczyła. Pamiętamy, że jako dyrektor musiał Pan po swoim poprzedniku walczyć w sądzie o fakty historyczne…

Ostatnia tablica, którą zmieniliśmy w Muzeum, podsumowująca statystyki II wojny światowej, wskazywała, że największymi ofiarami tej wojny byli obywatele Związku Sowieckiego i III Rzeszy. Taka konkluzja przy wyjściu z największej muzealnej ekspozycji w historii Polski była daleka od obiektywnej prawdy historycznej, mieszała ofiary ze sprawcami. Oczywiście, należy zauważać w dyskursie politycznym ofiary cywilne oraz wojskowe III Rzeszy i Związku Sowieckiego. Natomiast uciekanie od jasnego określenia przez polskich historyków, kto był ofiarą, a kto sprawcą, kto doprowadził do wybuchu tej wojny, jest rzeczą nieakceptowalną.

 

Zabrakło też miejsca dla rodziny Ulmów, św. Maksymiliana Kolbego, a Irenę Sendlerową i rotmistrza Pileckiego zmarginalizowano.

W narodowym katalogu pamięci jest miejsce dla wszystkich służących wolnej Rzeczypospolitej, niezależnie od tego, jaką wrażliwość polityczną czy światopoglądową reprezentowali. Moi poprzednicy w Muzeum II Wojny Światowej zdawali się nie dostrzegać fenomenu polskich postaw. Każdy historyk musi wznosić się ponad swój światopogląd i oceniać służbę Rzeczypospolitej Polskiej niezależnie od tego, jakie poglądy reprezentował bohater. Jako były dyrektor Muzeum i prezes IPN-u nie zgadzam się na takie interpretacje.

 

Po co w Polsce tyle muzeów – pytają niektórzy. Co Pan na to?

Muzea opowiadają o naszej przeszłości. Jeśli ktoś pyta o to, po co nam historia, to proponuję, by przedstawił się w ciągu pięciu minut bez odniesienia do przeszłości. Ten krótki test pokazuje, że bez przeszłości nie jesteśmy w stanie dzisiaj znaleźć swojej tożsamości. Muzea są po to, by opowiedzieć – momentami piękną, a często tragiczną – historię Polski, która definiuje naszą dzisiejszą rolę i relację na całym świecie. Muzea są także po to, by rozbudzić miłość do Rzeczypospolitej i do historii oraz by budować obywatelskość na postawach tych, którzy Polsce służyli przed nami.

 

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:

Dziennikarka, absolwentka SGGW i UW. Współpracowała z "Tygodnikiem Solidarność". W redakcji "Idziemy" od początku, czyli od 2005 r. Wyróżniona przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich w 2013 i 2014 r.

- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 29 marca

Wielki Piątek
Dla nas Chrystus stał się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.
Dlatego Bóg wywyższył Go nad wszystko i darował Mu imię ponad wszelkie imię.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 18, 1 – 19, 42
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter