Twarde realia

Marzenia, pragnienia, iluzje mają prawo do wolności. Ich prawdziwość nie biegnie torami rzeczywistości. Można marzyć, że się jest Dumbo, i ekscytować się, bo się lata uszami. Można być przekonanym, że jest to całkowicie sprawa własnej decyzji, ale ogromne uszy i proteza nosa nie uczynią z kogoś miłego słonika. Człowiek jest tym, kim jest, tym, co znaczą jego geny, jakie ma od poczęcia – bez względu na to, ile zainwestuje w operacje i jaką ideologię przyjmie.

Mijanie się z prawdą może być bolesne. Dlatego nie spotykamy rodziców, którzy lubią być okłamywani przez swoje dzieci, ani żon czy mężów, którzy uwielbiają, kiedy współmałżonek ich zdradza. Doceniamy prawdę, ponieważ taka jest rzeczywistość; czy nam się to podoba, czy nie.

Powtarzanie fałszywych wiadomości również nie czyni prawdy. Na tysiącach konferencji prasowych można powiedzieć wszystko, ale liczby są liczbami: dwa plus dwa to zawsze cztery. Jeśli podejmuje się decyzje w oparciu o fałszywe dane, popełnia się błąd, oszukuje innych i zwykle niczego się nie rozwiązuje. Mogę zakładać, że dany lek mnie wyleczy, bo ładnie wygląda, jednak byłoby głupio działać w taki sposób. Niestety, nawet nauka nie jest wolna od kłamstw – na przykład bez względu na to, ilu ludzi twierdzi, że płód nie jest człowiekiem, wiemy, że wystarczy dać mu czas, a będzie pięknym dzieckiem.

Wolność jest cechą człowieka: może on wybrać swoją przyszłość. Niestety, czasami podejmuje złe decyzje, które wyglądają dobrze, ale są fałszywe i w konsekwencjach bolesne. Wolność może więc obrócić się przeciw niemu. Ta wielka siła, podobnie jak energia jądrowa, ma swoje zasady. Można ją pożytecznie wykorzystać albo spowodować katastrofę. Aby wolność zadziałała, musi łączyć się z prawdą. A tej w wielu dziedzinach trzeba z pokorą i wytrwałością poszukiwać.

O prawdzie św. Jan Paweł II napisał długą encyklikę, do której warto powracać. Niemal na początku czytamy: „Żaden człowiek nie może się uchylić od podstawowych pytań: Co powinienem czynić? Jak odróżniać dobro od zła? Odpowiedź można znaleźć tylko w blasku prawdy, która jaśnieje w głębi ludzkiego ducha. (…) Ostatecznej odpowiedzi na każde pytanie człowieka, zwłaszcza na jego pytania religijne i moralne, udziela jedynie Jezus Chrystus. Więcej: sam Jezus Chrystus jest odpowiedzią” (Veritatis splendor, nr 2).