Wielkie serce małej Panamy

Z Larianą Díaz Menéndez, chargé d’affaires Republiki Panamy w Polsce, rozmawia Piotr Kościński

Czego oczekuje Panama od Światowych Dni Młodzieży i czym dla Pani kraju jest to wydarzenie?

Światowe Dni Młodzieży zawsze są ogromnym przedsięwzięciem, a dla nas, jako dla małego państwa, znaczącym tym bardziej. Chcemy się pokazać jako kraj co prawda niedużych rozmiarów, ale za to z wielkim sercem. Zdajemy sobie doskonale sprawę, że o ile dotychczas mało kto o Panamie słyszał czy mówił, o tyle teraz jest zupełnie inaczej. W wielu państwach świata odbywają się wydarzenia związane z ŚDM, a więc i z Panamą. Także w Polsce organizowane jest spotkanie, podczas którego przeprowadzone zostanie bezpośrednie połączenie z naszym krajem. Nawet nie jadąc na ŚDM, ludzie poznają Panamę, a to jest dla nas bardzo ważne.

Jak przebiegały przygotowania? Co stanowiło największy problem?

Przygotowania rozpoczęliśmy w chwili, gdy w Krakowie papież ogłosił, że kolejne ŚDM odbędą się właśnie u nas. A nasz kraj ma powierzchnię 78 tys. km kw., podczas gdy Polska prawie 312 tys.! Mamy też blisko dziesięć razy mniej ludności niż Polska. I to właśnie, wobec spodziewanego przyjazdu dużej liczby pielgrzymów, oznaczało dla nas konieczność bardzo intensywnych działań.

Szybko nawiązany został kontakt z polskim rządem, nasze władze chciały bowiem uzyskać dokładne informacje, jak ŚDM przebiegały w Polsce. W 2017 r. pojechała do Krakowa specjalna delegacja, nasz rząd postanowił bowiem, oczywiście w miarę możliwości, skopiować to, co zostało zrobione w Polsce.

Wszystkie instytucje państwowe Panamy, od ministerstwa spraw zagranicznych po policję, służby ratunkowe i inne urzędy, nawiązały ścisłą współpracę, by jak najsprawniej zorganizować ŚDM. A przecież nie chodziło wyłącznie o przygotowania w samej stolicy, gdzie zaplanowano główne wydarzenia. Pielgrzymi mieli bowiem trafić do wszystkich naszych prowincji i każda starała się stworzyć coś oryginalnego. I tak np. położona na zachodzie kraju prowincja Chiriqui postanowiła wypiec ogromny chleb rosca. U nas jest to coś, co Polakowi może przypominąć chałkę w kształcie obwarzanka, tyle że wydłużonego. Rosca w Chiriqui ma mieć 450 metrów długości! Nasze prowincje zbierały fundusze i włożyły wiele wysiłku w przygotowania takich specjalnych przedsięwzięć, w tym zwłaszcza wydarzeń kulturalnych, by pielgrzymi byli naprawdę zadowoleni, by zobaczyli coś oryginalnego i niepowtarzalnego.

Do Panamy przybywają dziesiątki tysięcy pielgrzymów, ma być ich co najmniej ćwierć miliona. Jak Pani kraj ich przyjmuje?

Staraliśmy się wykorzystać ten sam sposób, jaki zastosowano w Polsce: to przede wszystkim rodziny przyjmują pielgrzymów. Zaangażowało się w to bardzo wielu ludzi w całej Panamie. Wiem to także od swoich krewnych. Mój ojciec przyjmuje dwójkę pielgrzymów, moja ciotka podobnie; akurat są to osoby z Polski. Oczywiście, konieczne było zarówno zorganizowanie noclegów w mieście Panama, jak i w prowincjach, w których mieli gościć pielgrzymi.

Dla młodych ludzi najważniejsze są same Światowe Dni Młodzieży, z ich modlitwą i amtosfera, ale będą też mieli okazję poznać kraj, który ich gości. Co Panama im oferuje?

Myślę, że przede wszystkim możliwość poznania kraju. Panama jest państwem, które rozwija turystykę i ma naprawdę bardzo wiele do zaoferowania. Stąd też pielgrzymi byli zapraszani do zwiedzenia. W miarę możliwości – obejrzenia nawet całej Panamy! Oczywiście, atrakcją numer jeden jest u nas Kanał Panamski. Zbudowany w latach 1904-1914, został oddany do użytku w 1920 r., ma blisko 82 km długości. Być w Panamie i nie widzieć Kanału – to po prostu niemożliwe! Mam więc nadzieję, że wszyscy pielgrzymi będą mieli możliwość, by go zobaczyć.

Ale oczywiście w naszym kraju jest wiele innych interesujących i godnych obejrzenia miejsc, więc sądzę, że pielgrzymi będą zadowoleni. Panama stawia na turystykę, na usługi. Liczymy zresztą na to, że dzięki ŚDM w przyszłości będzie do nas przybywać więcej turystów.

ŚDM to okazja do zaprezentowania kraju. Jak chce przedstawić się Panama? 

Jak już mówiłam, Panama jest krajem niewielkim. Jeśli uda nam się naprawdę dobrze zorganizować ŚDM, będzie to dowodem, że jesteśmy w stanie podjąć się naprawdę dużych rzeczy. I właśnie stąd wynika ogromne zaangażowanie zarówno władz państwowych, jak i rozmaitych instytucji, firm prywatnych i pojedynczych osób. Chcemy pokazać, że możemy coś tak wielkiego zrobić – i że osiągamy naprawdę dobre rezultaty.

Po raz pierwszy będzie organizowane wydarzenie: indiańskie Światowe Dni Młodzieży w wiosce Soloy. Na ile ludność rdzenna zaangażowana jest w ŚDM?

Soloy to wioska w Comarca Ngäbe-Buglé, czyli specjalnym indiańskim regionie autonomicznym, położonym na zachodzie Panamy. Tam właśnie odbędzie się Światowy Dzień Rdzennej Ludności (hiszpański skrót – EMJI). Trzeba w tym miejscu wspomnieć, że w Panamie istnieją trzy takie indiańskie regiony, a akurat Ngäbe-Buglé została stworzona w 1997 r. z części sąsiadujących prowincji Bocas del Toro, Chiriqui i Veraguas. Jej stolica nazywa się po indiańsku Büäbti, a po hiszpańsku Llano Tugri; prowincję zamieszkują przedstawiciele dwóch dużych plemion indiańskich, Ngäbe oraz Buglé. O ile do wsi Soloy dotrzeć jest łatwo, bo jest tam dobra droga, o tyle do wielu innych miejscowości o wiele trudniej – ten górzysty region pokrywają lasy tropikalne, a wędruje się tam pieszo lub konno.

Pielgrzymi będą mieli możliwość poznania oryginalnej kultury indiańskiej, przyjrzenia się życiu miejscowych społeczności. Indianie nie zawsze chętnie się otwierają wobec obcych; być może ta szczególna okazja spowoduje, że łatwiej będzie z nimi porozmawiać i ich zrozumieć. Ngäbe-Buglé to bardzo zintegrowana i silna grupa społeczna, ale też trzeba przyznać, że region jest stosunkowo słabo rozwinięty w porównaniu z innymi częściami kraju.

Warto też zauważyć, że wielu Indian żyjących w Comarca Ngäbe-Buglé wyznaje swoją własną religię, zwaną Mama Tata [powstała w latach 50. ubiegłego stulecia – przyp. red.]. Łączą oni chrześcijaństwo z animizmem i są grupą bardzo izolowaną. Być może spotkanie w Soloy pozwoli na ich lepsze poznanie i w ogóle na rozmowę z nimi.

Panama łączy Amerykę Północną i Południową. Takie wydarzenie jak ŚDM może być też okazją do inicjatyw politycznych o skali dużo większej niż lokalna. Czy możemy się tego spodziewać?

Wizyta Ojca Świętego jest dla nas niesłychanie ważnym wydarzeniem także z politycznego punktu widzenia. Jest to druga w historii Panamy wizyta papieska; Jan Paweł II gościł u nas w 1983 r. – 5 marca odprawił Mszę dla 100 tys. osób na lotnisku w mieście Panama, a potem dla 40 tys. ubogich wieśniaków na stadionie Rommel Fernandez. Teraz przybywa papież Franciszek, który przecież pochodzi z Argentyny, a więc szczególnie dobrze rozumie problemy Ameryki Łacińskiej, do której przecież zalicza się i nasz kraj.

Jednak ŚDM to wydarzenie religijne i przy ich okazji nie będą organizowane żadne przedsięwzięcia o charakterze politycznym. Spodziewamy się ważnych gości; z Polski przybędzie pierwsza dama, czyli małżonka prezydenta RP, Agata Kornhauser-Duda. Przybywają prezydenci Portugalii, Kolumbii i Gwatemali, co będzie okazją do rozmów bilateralnych. Ale też Panamę oczekują w maju wybory parlamentarne, co powoduje, że nasi politycy są skupieni raczej na tym wydarzeniu. Światowe Dni Młodzieży są na szczęście dobrą okazją do zrobienia przerwy w przedwyborczej walce.