Zebrała się Krajowa Rada Konsultacyjna ds. Osób Niepełnosprawnych

Spotkanie odbywa się w warszawskim Centrum Partnerstwa Społecznego "Dialog".

Rada jest organem opiniodawczo-doradczym Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Składa się z pięciu przedstawicieli organów administracji publicznej, pięciu przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych.

Od 18 kwietnia w Sejmie protestują rodzice i opiekunowie osób niepełnosprawnych wraz z podopiecznymi. Domagają się m.in. wprowadzenia dodatku rehabilitacyjnego dla osób niepełnosprawnych, niezdolnych do samodzielnej egzystencji po ukończeniu 18. roku życia w kwocie 500 złotych miesięcznie bez kryterium dochodowego oraz zrównania renty socjalnej z minimalną rentą ZUS-owską.

W piątek z protestującymi w Sejmie rodzicami osób niepełnosprawnych i ich podopiecznymi spotkał się prezydent Andrzej Duda, a później premier Mateusz Morawiecki i minister rodziny i pracy Elżbieta Rafalska. Minister spotkała się z rodzicami osób niepełnosprawnych także w niedzielę wieczorem.

W odpowiedzi na postulaty protestujących szef rządu zapowiedział utworzenie specjalnego funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych. Złożyłaby się na niego danina, pochodząca od osób najlepiej zarabiających. Premier zadeklarował ponadto, że rząd postara się jak najszybciej doprowadzić do wyrównania wysokości renty socjalnej z najniższą rentą ZUS z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Premier podpisał też w poniedziałek Pakt na rzecz Dostępności plus 2018-2025. To wspólna deklaracja rządu, organizacji pozarządowych, także przedstawicieli firm, którzy mają działać na rzecz likwidacji barier dla osób niepełnosprawnych.

Z szacunków MRPiPS wynika, że w 2017 r. z budżetu państwa przekazano ponad 15,7 mld zł na pomoc niepełnoprawnym i ich opiekunom. Pomoc udzielana jest w różnej formie: zasiłków, świadczeń, dotacji, miejsc opieki dziennej i całodobowej oraz zajęć skierowanych do tej właśnie grupy.

Osoby niepełnosprawne i ich opiekunowie mogą pobierać co miesiąc: świadczenie pielęgnacyjne (od stycznia 2018 r. wzrosło do 1477 zł), zasiłek pielęgnacyjny (153 zł), specjalny zasiłek opiekuńczy (520 zł), zasiłek dla opiekuna (520 zł), zasiłek rodzinny (do 135 zł), rentę socjalną (865,03 zł), zasiłek stały (604 zł) oraz zasiłek okresowy (418 zł).

Dodatkowo mogą skorzystać ze wsparcia celowego: dopłat do turnusów rehabilitacyjnych (do 1 806 zł) – w 2017 r. skorzystało z nich 61,5 tys. osób, dofinansowania do sprzętu rehabilitacyjnego (do 22 583 zł) – w 2017 r. skorzystało z niego 178,6 tys. osób oraz dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych (do 67 750 zł) – w 2017 r. skorzystało z niego 16,8 tys. osób. W sumie z refundacji skorzystało 256,9 tys. osób niepełnosprawnych.

Pomoc niepełnosprawnym to nie tylko wsparcie finansowe. Na koniec 2016 roku funkcjonowało ponad 2,6 tys. placówek, z których mogą korzystać osoby z orzeczoną niepełnosprawnością. Są to m.in. domy pomocy społecznej (816 placówek), ośrodki wsparcia (822), dzienne domy pomocy (308), rodzinne domy pomocy (26) oraz warsztaty terapii zajęciowej (715). Łącznie znajduje się w nich 162,1 tys. miejsc.

Prowadzone są także warsztaty terapii zajęciowej (WTZ) - w sumie 715. Korzysta z nich ok. 27 tys. osób niepełnosprawnych. Kwota na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika WTZ ze środków PFRON od 2016 roku wynosi 15 996 zł. Z kolei w Zakładach Aktywności Zawodowej (ZAZ) – w sumie 108, zatrudnionych jest  ok. 4,5 tys. osób z orzeczoną niepełnosprawnością. Na ten cel PFRON przeznaczył w ubiegłym roku 510,9 mln zł (427,7 mln WTZ, 83,2 mln ZAZ).

Dla opiekunów, którzy wracają do pracy po przerwie związanej z opieką nad niepełnosprawnym przygotowano dwa instrumenty: grant na telepracę i świadczenie aktywizacyjne.

Po śmierci osoby niepełnosprawnej/zależnej jej opiekun, który traci prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, może ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych oraz świadczenie przedemerytalne. Rozwiązanie to wprowadzono w styczniu 2017 r.

Osoby niepełnosprawne i ich opiekunowie mogą otrzymać wsparcie z systemu pomocy społecznej. Podstawowym świadczeniem przyznawanym z powodu niepełnosprawności jest zasiłek okresowy. Liczba osób, którym decyzją przyznano zasiłek okresowy z powodu niepełnosprawności w roku 2017 w porównaniu do danych za rok 2016 wzrosła o 0,48 proc., tj. o 254 osoby (z 53 042 osób w roku 2016 do 53 296 osób w roku 2017).

W związku z przekroczeniem kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej rodzina z osobą niepełnosprawną może ubiegać się o przyznanie specjalnego zasiłku celowego, który finansowany jest z budżetu samorządów.

Liczba osób, którym decyzją przyznano specjalny zasiłek celowy w roku 2017 w porównaniu do  danych za rok 2016  wzrosła o 8 proc., tj. o 9 805 osób (z 126 514 osób w roku 2016 do 136 319 osób w roku 2017).

Na specjalne zasiłki celowe w roku 2017 przeznaczono 81 060 144 zł, tj. o 16 proc. więcej (ponad 10 mln zł) niż w roku 2016, w którym na ten cel przeznaczono 70 072 758 zł.

Wsparcie osób niepełnosprawnych i ich rodzin realizowane jest poprzez funkcjonowanie w polskim systemie pomocy społecznej środowiskowych domów samopomocy i finansowane w całości z budżetu państwa.

ŚDS jest placówką okresowego dziennego lub całodobowego pobytu, w którym osoby niepełnosprawne mogą otrzymać częściową opiekę i pomoc w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych oraz posiłek. Nie można jednak zapominać także o wsparciu rodzin uczestników ŚDS, w szczególności w zakresie wypełniania funkcji opiekuńczych. Pomoc rodzicom lub opiekunom umożliwi im kontynuowanie zatrudnienia, co ma niebagatelny wpływ na poprawę sytuacji dochodowej rodzin, przede wszystkim w sytuacji, kiedy rodzice z powodu wieku lub choroby nie mają siły, aby opiekować się swoimi dorosłymi dziećmi. Na koniec 2016 r. funkcjonowało 779 ŚDS na 28 579 miejsc.

Na funkcjonowanie gminnych i powiatowych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi (w tym na środowiskowe domy samopomocy) w roku 2016  przekazano z budżetu państwa 457 396 tys. zł (tj. o 13 proc. więcej niż w roku 2015). W roku 2017 Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeznaczyło środki na uruchomienie dodatkowych, nowych miejsc w liczbie 868 miejsc.

Osobom niepełnosprawnym  mogą zostać przyznane również usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze, bowiem usługi te przysługują m.in. tym osobom, które wymagają pomocy innych osób a rodzina nie może takiej pomocy zapewnić. W roku 2017 pomocą w formie usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych objęto 105 730 osób, czyli o 6 w porównaniu do roku 2016, w którym na ten cel przeznaczono ponad 451 mln zł.

Wsparciem obejmowane są również osoby z zaburzeniami psychicznymi, dla których świadczone są specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania. Zadanie to, jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, realizowanym przez gminę, finansowanym ze środków budżetu państwa. Pomocy w tej formie w roku 2017 udzielono 14 627 osobom, co w porównaniu do roku 2016 stanowi wzrost o 6 proc. (780 osób). Na realizację tego działania w roku 2017 przeznaczono ponad 110 mln zł, co jest 14% wzrostem w porównaniu do roku 2016.

Wprowadzony w kwietniu 2016 r. program "Rodzina 500+" także wspiera rodziny z niepełnosprawnymi dziećmi. Dla takich rodzin kryterium dochodowe przy ubieganiu się o świadczenie na pierwsze dziecko wynosi 1200 zł i jest o 50 proc. wyższe niż w pozostałych przypadkach. Ponad 220 tys. rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym pobiera świadczenie wychowawcze, a 129,8 tys. z nich pobiera świadczenie na pierwsze lub jedyne dziecko. W 2017 r. dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym trafiło 1,32 mld zł w ramach programu "Rodzina 500+". (PAP)