Błogosławiony spowiednik

Poszukiwany kapłan postanowił szukać schronienia w zaułku Skopówka, gdzie znajdował się klasztor sióstr urszulanek, których był spowiednikiem. Tam spotkał się ze swoją znajomą, panią Wąsowską z Czarnego Boru, która akurat tego dnia przyjechała do Wilna. Przed południem udała się nawet do mieszkania ks. Sopoćki, by zamówić u niego Mszę, ale spotkała tam gestapowców, którzy przetrzymywali ją przez kilka godzin. W końcu ją wypuszczono i kobieta udała się do urszulanek. Tam zaproponowała kapłanowi, by razem z nią wyjechał jej furmanką z Wilna do Czarnego Boru.


ODCZYTAŁ TO JAKO ZNAK

Ponieważ ksiądz obawiał się, że Wąsowska może być śledzona, postanowili rozdzielić się. Ona wyszła pieszo z klasztoru, on zaś – przebrany w habit s. Michaliny – razem z woźnicą wyjechał furmanką. Podejrzenia sprawdziły się: Wąsowska była śledzona przez Niemca, który zatrzymał ją wcześniej w mieszkaniu ks. Sopoćki. Na szczęście rozpoznała go i tak kluczyła po mieście, że zdołała go zgubić. Gdy wieczorem dotarła do domu urszulanek w Czarnym Borze, okazało się, że kapłan tam jeszcze nie przybył. Siostry, przekonane, że uciekinier wpadł w ręce Niemców, udały się do kaplicy, by odmówić w jego intencji Koronkę do Bożego Miłosierdzia. Zjawił się akurat gdy odmawiały tę modlitwę – odczytał to jako znak, że ratunek zawdzięcza Miłosierdziu Bożemu.

Gdy nastała noc, matka przełożona zaprowadziła ks. Sopoćkę przebranego za zakonnicę do oddalonego o półtora kilometra, położonego na skraju lasu samotnego drewnianego budynku. Należał on do 65-letniej Felicji Węsławowicz, która w zamian za opiekę nad sobą pozwoliła urszulankom korzystać ze swego domu. W budynku nazwanym przez siostry „Opatrznością” znajdowały się cztery pokoje: w jednym mieszkała właścicielka, w drugim urządzono kaplicę, w trzecim zaś ukrywały się dwie urszulanki, które nie zgłosiły się do urzędu pracy, by uniknąć wywózki na roboty przymusowe do Niemiec. Czwarty pokój przypadł księdzu, który miał się w nim ukrywać przez najbliższych 30 miesięcy.

O miłosierdziu nie wystarczy mówić,
ale trzeba je czynnie praktykować
– podkreślał ks. Michał Sopoćko

Następnego dnia uciekinier dowiedział się, że oprócz profesorów i alumnów seminarium aresztowani zostali niemal wszyscy proboszczowie i rektorzy wileńskich kościołów. 22 marca 1942 r. Niemcy wywieźli do Mariampola i tam internowali abp. Jałbrzykowskiego. Pod jego nieobecność zarządzanie archidiecezją przejął dotychczasowy sufragan – abp Mieczysław Reinys. Był z pochodzenia Litwinem i jego działania prowadziły do lituanizacji życia kościelnego na Wileńszczyźnie. Na miejsca aresztowanych polskich proboszczów mianował bowiem duchownych litewskich.

W tym czasie ks. Sopoćko dowiedział się, że gestapo wspólnie z tajną policją litewską Sagumą poszukują go na Litwie, a nawet na Białorusi. Dla bezpieczeństwa postanowił więc zmienić tożsamość. Zapuścił brodę, a gdy zarost był gęsty, sprowadzono fotografa, który zrobił zbiegowi zdjęcie legitymacyjne. Dzięki Czesławowi Wojnitrowi z Armii Krajowej, który po wojnie zostanie karmelitą, ks. Michałowi Sopoćce udało się wyrobić fałszywy dowód tożsamości z personaliami niejakiego Wacława Rodziewicza. Z tym dokumentem udał się na posterunek policji i zameldował się w Czarnym Borze jako krewny właścicielki, który przyjechał do niej z Podbrodzia.


CZUWAŁA NAD NIM OPATRZNOŚĆ

Ksiądz Sopoćko pod strzechą „Opatrzności” ukrywał się od 3 marca 1942 do 14 sierpnia 1944 r. Oficjalnie pracował jako drwal w pobliskim lesie. Zajęcia fizyczne nie były tylko przykrywką – w rzeczywistości wykonywał prace stolarskie i ciesielskie, sporządzając na zamówienie okolicznej ludności różne drewniane sprzęty domowe i gospodarcze. Przygotował też drewniane słupy, dzięki którym można było doprowadzić do domu elektryczność.

Kapłan wyszedł z ukrycia dopiero po wycofaniu się Niemców. Nastała jednak nowa okupacja. Hitlerowców zastąpili Sowieci. W 1947 r. wyjechał z Wilna.

Aż do swojej śmierci w 1975 r. będzie niestrudzenie dążył do tego, by w Kościele katolickim ustanowione zostało nowe święto – Bożego Miłosierdzia. Nie załamywał się spotykającymi go niepowodzeniami, gdyż miał w pamięci znacznie cięższe doświadczenia, w których czuwała nad nim Opatrzność. Wiedział, że swoje ocalenie zawdzięcza Bożemu Miłosierdziu.


Grzegorz Górny
Idziemy nr 16 (345), 15 kwietnia 2012 r.
fot. ks. Henryk Zieliński/Idziemy