Elizeusz - uczeń Eliasza

Opowiadania biblijne wspominają go jako mędrca i cudotwórcę, który pomagał narodowi w chwilach kryzysu oraz znajdującym się w potrzebie ludziom.
Prorok Elizeusz był następcą Eliasza i jego uczniem. Działał przez prawie pięćdziesiąt lat (około 850-800 przed Chr.) w Królestwie Północnym, Izraelu. Jego imię niosło ważne przesłanie, ponieważ w języku hebrajskim znaczy ono „El [Bóg] zbawieniem”. Podobnie jak Eliasz nie pozostawił żadnych własnych pism, a opowiadania o nim (2 Krl 2-9; 13,14-21) odzwierciedlają tradycje ustne, które najpierw swobodnie krążyły wśród ludzi, a później zostały zebrane i spisane. W obecnej formie opowiadania te składają się z luźno połączonych anegdot, w które jest wpleciony szkic historii ówczesnej epoki. Przedstawiają postać, która dzięki temu, że ludzie wciąż na nowo powtarzali jej historię, stała się prawie legendarna. Ukazują też suwerenność i moc Boga, który doprowadza do końca swe dzieła wbrew politycznym intrygom i kryzysom doświadczanym przez naród.

POWOŁANIE

Początkowo prorok Elizeusz zajmował się uprawą roli – tak jak jego ojciec Szafat w Abel-Mecholi (1 Krl 19, 16-21). Spotkanie z Eliaszem odmieniło życie Elizeusza. Z syna bogatego właściciela ziemskiego stał się uczniem proroka. Scena powołania jest związana z symbolicznym gestem Eliasza, który zarzucił swój płaszcz na ramiona Elizeusza (por. 2 Krl 2, 3.5.15). Ponadto Eliasz namaścił go na proroka (1 Krl 19,16). Elizeusz nie wahał się pójść za Eliaszem. Zdecydowany na ten krok, poprosił proroka, aby ten pozwolił mu pożegnać się z rodzicami. To pokazuje, że Elizeusz od razu przyjął postawę sługi. Za zgodą Eliasza udał się do rodzinnego domu, gdzie nie tylko pożegnał się z ojcem i matką, lecz także złożył ofiarę Bogu. Potem wrócił i poszedł za swoim nauczycielem. Eliasz od tamtej pory stał się jego ojcem, a on jego synem. Elizeusz zwracał się do Eliasza: „mój ojcze” (2 Krl 2, 12).

CECHY ELIZEUSZA

Tradycja biblijna przekazuje kilka informacji na temat samego proroka. Opisuje go jako łysego człowieka (2 Krl 2,23). Tak jak inni mieszkańcy wsi chodził z laską, która pomagała w drodze przez pagórkowate tereny Palestyny (2 Krl 4,29). Jednak w odróżnieniu od Eliasza, który mieszkał w jaskiniach na pustyni, Elizeusz przebywał głównie w miastach, m.in. w Jerychu czy Betel.

Z tekstu biblijnego wiemy również, że Elizeusz mógł należeć do grup prorockich, a nawet stać na ich czele. Zachowały się przekazy, że mieszkał razem z nimi (2 Krl 6,1-3), wydawał im rozkazy, które wykonywali bez zastrzeżeń (2 Krl 4,38nn; 9,1-10). Wzmianka o „synach proroków”, którzy „siedzieli przed jego obliczem” (2 Krl 4,38), może wskazywać, że byli to uczniowie, zasłuchani w jego słowa. Z przekazu dowiadujemy się także, że wpadał w stany ekstatyczne, podobnie jak Samuel, gdy słuchał gry na harfie (2 Krl 3,15-19).

ZAANGAŻOWANY W ZWYKŁE ŻYCIE

Działalność Elizeusza w Izraelu obejmowała dwie sfery: osobistą i polityczną. Elizeusz, utrzymujący bliski kontakt z ludem, często włączał się w wydarzenia zwykłego życia, które niesie z sobą niepokój i kryzysy.

Druga Księga Królewska wymienia wśród dzieł Elizeusza różnego rodzaju czyny, a nawet cuda. Jednym z nich jest reakcja proroka na prośby mieszkańców Jerycha, którzy uskarżali się, że przez zatrutą wodę ziemia nie przynosi płodów. Elizeusz, wysłuchawszy ich, nakazał im przynieść sól i na ich oczach podszedł do źródła wody, wrzucił w nie sól i powiedział: „Tak mówi Pan: Uzdrawiam te wody, już odtąd nie wyjdą stąd ani śmierć, ani niepłodność” (2 Krl 2,20-21). Podobnie jak w przypadku oczyszczenia życiodajnego źródła, tak i w przy okazji innych cudów prorok wskazywał, że to Bóg działa, a nie on.

Bogatej wdowie z Szunemu, której mąż był stary i dlatego nie mieli potomstwa, przepowiedział, że za rok urodzi syna, a gdy dziecko to później umarło, przywrócił mu życie (2 Krl 4,18-37). Wydarzenie to przypomina cud wskrzeszenia dokonanego przez Eliasza (por. 1 Krl 17,8-24). Podobnie jak w przypadku Eliasza dokonuje on także rozmnożenia oliwy dla pewnej wdowy tak, że potrafiła nią napełnić wiele naczyń pożyczonych od sąsiadów (2 Krl 4,1-7). Ponadto mamy także przekaz o dostarczeniu odtrutki przeciw trującej potrawie (2 Krl 4,38-41) oraz rozmnożeniu chleba (2 Krl 4,42-44). Natomiast opowiadanie o podzieleniu wody Jordanu na dwie części za pomocą uderzenia w nie płaszczem podarowanym mu przez Eliasza (2 Krl 2,14; por. 2,8) przypomina postać Mojżesza.