List do Kościoła w Tiatyrze

Aniołowi Kościoła w Tiatyrze napisz:

To mówi Syn Boży, Ten, który ma oczy jak płomień ognia,

a nogi Jego podobne są do drogocennego metalu:

Znam twoje czyny, miłość, wiarę, posługę i twoją wytrwałość

oraz czyny twoje ostatnie, liczniejsze od pierwszych.

Ale mam przeciw tobie to, że pozwalasz działać niewieście Jezabel,

która nazywa siebie prorokinią, a naucza i zwodzi moje sługi,

by uprawiali rozpustę i spożywali ofiary składane bożkom.

Dałem jej czas, by się mogła nawrócić,

ale ona nie chce się odwrócić od swojej rozpusty.

Oto rzucam ją na łoże boleści,

a na tych, co z nią cudzołożą, [ześlę] wielki ucisk,

jeśli od czynów jej się nie odwrócą i dzieci jej porażę śmiercią.

A wszystkie Kościoły poznają, że Ja jestem Ten, co przenika nerki i serca

i dam każdemu z was według waszych czynów.

Wam zaś, pozostałym w Tiatyrze, mówię,

wszystkim, co tej nauki się nie trzymają,

tym, co – jak powiadają – nie poznali „głębin szatana”:

Nie nakładam na was nowego brzemienia,

to jednak, co macie, zatrzymajcie, aż przyjdę.

A zwycięzcy i temu, co czynów moich strzeże do końca,

dam władzę nad poganami, a rózgą żelazną będzie ich pasał,

jak naczynie gliniane będą rozbici –

jak i Ja to otrzymałem od mojego Ojca – i dam mu gwiazdę poranną.

Kto ma uszy, niechaj posłyszy, co mówi Duch do Kościołów

Ap 2,18-29

Nieliczne pozostałości starożytnej Tiatyry są widoczne w centrum współczesnego tureckiego miasta Achisar, na południowy wschód od Bergama, starożytnego Pergamonu. Z najstarszych informacji, sięgających VII w. przed Chrystusem, wynika, że tereny położone nad tą częścią wybrzeża Morza Egejskiego zajmowało plemię Lidyjczyków, od którego pochodzi nazwa krainy – Lidia. Na rozległej dolinie nad rzeką Likus (obecnie Kumčay), na ważnym szlaku handlowym Lidyjczycy wznieśli twierdzę, która umożliwiała kontrolę nad okolicą i karawanami kupców.

W III w. przed Chrystusem król Antioch I z dynastii Seleucydów, mających stolicę w odległej Antiochii nad Orontesem, wzmocnił miasto murem obronnym. W 190 r. Rzymianie pokonali Seleucydów w bitwie pod Magnezją, na południe od Efezu. Jednym z ich sojuszników był Eumenes II, król Pergamonu, który otrzymał w nagrodę terytorium między Pergamonem a Efezem, obejmujące Tiatyrę, mającą zabezpieczać Pergamon od wschodu. Gdy w 133 r. zmarł Attalos III, ostatni król Pergamonu, Tiatyra przeszła we władanie Rzymu. Fragmenty ulicy, przy której znajdowały się okazałe kolumny, pozostałości wielkich marmurowych budowli oraz zabytki przechowywane w Muzeum Archeologicznym w Manisie, świadczą, że w okresie rzymskim było to zamożne miasto, czerpiące dochody z produkcji rolniczej i hodowli oraz wymiany i handlu. Zachowane monety wskazują na istnienie takich cechów rzemieślniczych, jak złotnicy, brązownicy, kowale, garncarze, piekarze i tkacze.
 

Czytaj dalej w e-wydaniu lub wydaniu papierowym
Idziemy nr 51-52 (689), 23-30 grudnia 2018 r.
Artykuł w całości ukaże się na stronie po 14 stycznia 2019 r.