W 1946 r. bp Wyszyński powołał komitet obywatelski odbudowy katedry, składający się z 55 osób, a dwa lata później komitet zajmujący się odbudową pozostałych kościołów. Już w 1947 r. świątynia katedralna odzyskała dawny blask. Na jej frontonie znalazł się emblemat z zawołaniem biskupim ordynariusza: Soli Deo.„Na czele swojego programu przyjąłem zawołanie: »Jedynemu Bogu« – zapisał we wspomnieniach Prymas. – Wyboru dokonałem w dziecięcej wierze, iż człowiek śmiertelny najskuteczniej życie swoje spędza w łączności z Tym, który nie umiera. Jeżeli ku Bogu kieruje swoją wolę choćby słabą, w Nim odnajduje wszystko, co było przedmiotem jego trudów, wysiłków, osiągnięć czy przegranych całego życia”. Prymas wyjaśniał, że Soli Deo stało się dla niego programem, który został ukształtowany „w obliczu potężnego najazdu nienawiści i niewiary na ojczyznę i Kościół święty w Polsce”.
Skupił się na odnowie życia duchowego, począwszy od solidnych kazań, starannego nauczania religii w szkole, przygotowania młodzieży do narzeczeństwa, małżeństwa i życia rodzinnego. Starał się ożywić działalność Diecezjalnego Referatu Trzeźwości, Diecezjalnej Krucjaty Eucharystycznej czy tercjarstwa. Powołał Instytut Apostolstwa Różańcowego Diecezji Lubelskiej. Nowością było zorganizowanie przez niego domu rekolekcyjnego w Nałęczowie. Szczególną troską otaczani byli ubodzy. Związek Towarzystwa Miłosierdzia ,,Caritas” Diecezji Lubelskiej działał charytatywnie. Kuchnia w kurii diecezjalnej w Lublinie wydawała dziennie ponad tysiąc obiadów, a dwa samochody rozwoziły dary amerykańskiej UNRR-y do dekanatów.
Mobilizował do pracy kapłanów. Nakłaniał proboszczów do zakładania bibliotek i czytelni katolickich, wskazywał na potrzebę upowszechnienia prasy katolickiej. Pisał w listach pasterskich: „Trzeba nam wrócić do obyczajów apostolskich! Więcej ruchu, więcej wędrówki od wsi do wsi, od chaty do chaty! Niech plebanie nie będą twierdzami niedostępnymi, obrośniętymi krzewami, pośród których trudno znaleźć furtkę!”. Sam dawał przykład: w krótkim czasie kierowania diecezją odwiedził aż 80 spośród 244 parafii. Specjalną opieką duszpasterską otaczał młodzież, inteligencję i robotników. W kościele św. Michała Archanioła w robotniczej dzielnicy Bronowice głosił katechezy opierające się nauce społecznej Kościoła, m.in. o wartości ludzkiej pracy.
MECENAS
Tradycją stało się, że ordynariusz lubelski zostawał Wielkim Kanclerzem KUL-u. Bp Wyszyński dbał, by KUL miał najlepszych wykładowców. Sam głosił dla kadry rekolekcje, a dla studentów prowadził wykłady z filozofii i teologii w reaktywowanym w 1946 r. Instytucie Wyższej Kultury Religijnej. Wykładał także na Wydziale Prawa i Nauk Ekonomiczno-Społecznych. Z jego inicjatywy powstał Wydział Filozofii Chrześcijańskiej. Niemal co roku inauguracja pracy uczelni odbywała się z udziałem kard. Wyszyńskiego, nawet kiedy opuścił Lublin.
KUL dla władz komunistycznych był jak poligon doświadczalny. Kiedy chciano wprowadzić restrykcje w Kościele, jak ograniczanie praw obywatelskich, narzucanie wysokich podatków, zaczynano od tej uczelni. – Bp Wyszyński roztaczał parasol ochronny nad nami. Kiedy przyjeżdżał, przeżywaliśmy ten dzień jak wielkie święto. Pamiętam, jak podczas święcenia gmachu wisieliśmy na rusztowaniach – mówi dr Alina Rynio, absolwentka, a obecnie wykładowca Katedry Pedagogiki Chrześcijańskiej.
– Stał się ojcem uniwersytetu. Dzięki niemu KUL przetrwał – podkreśla ks. prof. Andrzej Kiciński, wicerektor uczelni. – Dziś upowszechniamy jego nauczanie. Dla nas jest tu ciągle obecny. Mszę w kaplicy KUL-u sprawuję w ornacie, którego używał.
Myśl Prymasa upowszechniana jest też podczas kwartalnych spotkań zwanych Akademią Kozłowiecką, odbywających się w Pałacu Zamoyskich w Kozłówce, a organizowanych m.in. przez Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana. Marcin Sułek, dyrektor regionu lubelsko-rzeszowskiego stowarzyszenia, zachęca do odwiedzenia w Lublinie miejsc związanych z Prymasem. – Warto rozpocząć od kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP w Alejach Racławickich, gdzie bp. Wyszyńskiego witano podczas ingresu. Dalej przechodzimy do gmachu KUL-u. W siedzibie uniwersytetu znajduje się muzeum, także w hallu wystawione są eksponaty związane z bp. Wyszyńskim, można zajrzeć do sal, w których prowadził wykłady.
Udając się z KUL-u Alejami Racławickimi i Krakowskim Przedmieściem w kierunku katedry, mijamy kościół Świętego Ducha – Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia, gdzie głosił kazania. Za Krakowskim Przedmieściem znajduje się kościół św. Jozafata, gdzie z inicjatywy bp. Wyszyńskiego odbywały się comiesięczne adoracje eucharystyczne dla kapłanów, łączone z konferencjami na tematy duszpasterskie. Dziś w tym kościele odbywają się Msze o rychłą beatyfikację Prymasa. Na Starym Mieście, w archikatedrze, znajduje się obraz Matki Bożej Płaczącej – kopii wizerunku jasnogórskiego. Tu w 1949 r. miał miejsce cud lubelski – Maryja z obrazu płakała. Obok katedry znajduje się kuria biskupia. W muzeum przy seminarium duchownym można zobaczyć ornat bp. Wyszyńskiego, a w budynku KUL-u mszał – dar Prymasa na 40-lecie uczelni. Tabliczka na budynku przy ul. Archidiakońskiej 7, gdzie dziś mieści się DPS, informuje że tu mieszkał ks. Wyszyński. Dwugodzinny spacer pozwala wiele zrozumieć z postaw, wyborów i wielkości osoby Prymasa Tysiąclecia.
Co? Gdzie? Kiedy?
