Jeden z wielu. Brat Ludwik Muzalewski z warszawskiego kościoła Świętego Krzyża – ofiara niemieckiego nazizmu.
Obejmując władzę, Adolf Hitler rozpoczął w Niemczech proces dechrystianizacji kraju. W okupowanej Polsce Niemcy, wiedząc o patriotycznej postawie duchowieństwa i jego znaczeniu w kształtowaniu tożsamości narodu, począwszy od pierwszych dni agresji, rozpoczęli fizyczną eksterminację duchowieństwa katolickiego. Duchownych z terenów wcielonych do III Rzeszy mordowano lub wypędzano do Generalnej Guberni. Ofiarami Niemców byli zarówno biskupi, kapłani, jak i bracia zakonni oraz siostry zakonne.
Jednym z nich był brat Ludwik Muzalewski (1883-1944) ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy. Pełniąc swoją posługę, stał się jednym z męczenników Kościoła, który, głosząc prawdę objawioną, zderzył się w XX w. z niemieckim nazizmem. Rodzinną parafią Ludwika Muzalewskiego, urodzonego 22 sierpnia 1883 r. w Krajęcinie, było Lisewo, należące do diecezji chełmińskiej. W 1902 r. jako absolwent szkoły przemysłowej wstąpił do Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie.
Po zakończeniu nowicjatu, będąc bratem zakonnym, pracował w placówkach we Lwowie, Krakowie, Czernej. W okresie I wojny światowej został wcielony do armii niemieckiej. Pozostając w jej szeregach, pracował m.in. przy budowie łodzi podwodnych w Gdańsku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przez dwa lata zarządzał należącym do zgromadzenia majątkiem Bugaj w Małopolsce, po czym w 1920 r. wyjechał na misje do brazylijskiej Kurytyby. Prowadzona tam działalność duszpasterska i oświatowa zyskała uznanie zarówno tamtejszej Polonii, jak i miejscowych biskupów. W 1931 r. brat Muzalewski powrócił do kraju. Pracował we Lwowie i Bydgoszczy.
W 1938 r. został przeniesiony do parafii Świętego Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie i podjął pracę wśród warszawiaków. W sierpniu 1939 r. wyjechał na urlop na Pomorze. Agresja Niemiec uniemożliwiła mu szybki powrót do stolicy. W Bydgoszczy był świadkiem wkroczenia Niemców, którzy zaczęli rozstrzeliwać i aresztować mieszkańców miasta. Został wówczas uwięziony, a 9 września 1939 r. był świadkiem egzekucji Polaków na Starym Rynku w Bydgoszczy. W końcu października, za sprawą okupu zapłaconego przez rodzinę, brat Muzalewski wyszedł na wolność. Przez zieloną granicę powrócił do parafii Świętego Krzyża w Warszawie.
Dzielił losy mieszkańców okupowanej stolicy, będąc świadkiem aresztowań współbraci zakonnych. Można śmiało założyć, że włączył się w szereg działań podejmowanych przez księży misjonarzy na rzecz warszawiaków, na przykład w organizacje „przemycania” Komunii Świętej dla więźniów Pawiaka.
Nadszedł 7 lutego 1944 r., kiedy po zamachu na Franza Kutscherę – dowódcę SS i policji na dystrykt warszawski – Niemcy w odwecie otoczyli kościół Świętego Krzyża, przeprowadzając rewizję w domu zakonnym i w świątyni. Nie przyniosła ona zamierzonych skutków. Nie przeszkodziło to jednak Niemcom aresztować 21 osób, w tym brata Muzalewskiego. Wszystkich przetransportowano na Pawiak. Tam w więzieniu śledczym próbowano aresztantów złamać psychicznie. W sposób szczególny znęcano się nad duchownymi.
W końcu marca 1944 r. wraz z kilkuset innymi więźniami brat Muzalewski został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen. Podobnie jak na Pawiaku, z kapłanów drwiono tam i szydzono, zlecano im wykonanie czynności uwłaczających godności kapłańskiej. Po niespełna tygodniu brat Muzalewski został przetransportowany do obozu w Reichenau. Tam, wskutek fatalnych warunków bytowych, zmarł 18 kwietnia 1944 r. z wycieńczenia, do którego przyczyniło się pobicie go przez kapo. Doczesne szczątki brata Muzalewskiego zostały spalone w krematorium.
Dzięki pracy Witolda Konopki, autora pieczołowicie zrekonstruowanej biografii brata Ludwika Muzalewskiego, postać ta i jej męczeństwo nie pozostała zapomniana. Przykład życia brata Muzalewskiego służyć może przyszłym pokoleniom jako widoczny znak „wielkiej sprawy Bożej”, której wiernym żołnierzem był warszawski zakonnik.
Opracowując niniejszy artykuł, korzystałem z książki: Witold Konopka, „Brat Ludwik Muzalewski (1883-1944). Życie – posługa – męczeństwo”, Gdańsk-Warszawa 2019, Instytut Pamięci Narodowej.