Wspomnienie św. Floriana obchodzimy 4 maja. Jest on opiekunem ludzi wykonujących zawody związane z ogniem: strażaków, hutników, kominiarzy, garncarzy, piekarzy.
Święty Florian, męczennik z Lauriacium, miejsca swej śmierci, urodził się w 250 r., w okresie prześladowań chrześcijan. Według jednych źródeł, został już w młodym wieku powołany do armii cesarza Dioklecjana i stąd jest często ukazywany w obrazach jako rzymski oficer w pełnej zbroi. Miał być organizatorem i dowódcą oddziałów gaśniczych i w 304 r. ujął się za prześladowanymi legionistami chrześcijańskimi, za co został skazany na karę śmierci.
Inne źródła podają, że pracował jako urzędnik cesarski w pogranicznej prowincji Noricum. Gdy dotarły tam rozporządzenia Dioklecjana o prześladowaniu chrześcijan, Florian udał się do nich, aby ich wesprzeć. Ponieważ czynił to jawnie, szybko dowiedział się o tym prefekt Akwilinus, który kazał Floriana aresztować. Po nieudanych próbach zmuszenia Floriana do wyrzeczenia się wiary strącono go z mostu, z przywieszonym u szyi kamieniem, do rzeki Enns (Anizy), na terenie dzisiejszej Austrii. Śmierć męczeńską miał ponieść 4 maja 304 r.
W 1184 r. Idzi, biskup Modeny, na prośbę księcia Kazimierza Sprawiedliwego, sprowadził relikwie św. Floriana do Krakowa. Znajduje się tam kościół pod wezwaniem św. Floriana. Według legendy konie wiozące relikwie na Wawel zatrzymały się i nie chciały iść dalej, aż zadecydowano o wybudowaniu w tym miejscu świątyni.
Wierni proszą św. Floriana o wstawiennictwo w zagrożeniach związanych z powodzią i pożarem. Jest patronem Krakowa i archidiecezji wiedeńskiej, a jego relikwie znajdują się m.in. w bazylice św. Michała Archanioła i św. Floriana w Warszawie – katedrze warszawsko-praskiej.
Florian należy do popularnych świętych, co znajduje odzwierciedlenie w wielu jego przedstawieniach. Jednym z nich jest obraz z XVIII w. z kościoła w Babicach, który odzwierciedla żywą wiarę wiernych we wstawiennictwo tego patrona. Przedstawia bowiem św. Floriana nad płonącą świątynią. Świętego widzimy tu w całej postaci. Jest on zwrócony w prawą stronę, z głową uniesioną ku górze, a wokół niej jaśnieje rozproszony nimb płomienisty. Święty przyklęka na lewym kolanie na skłębionych, biało-szarych obłokach. Prawa noga, ugięta w kolanie i wysunięta do przodu, obuta jest w niebieski sandał rzymski, wskazujący na rangę społeczną postaci. Ręce rozłożone są w geście głębokiej czci dla najwyższego Pana. Lewa, wyciągnięta do przodu, wyraźnie eksponuje trzy palce, wskazując tym samym na Trójcę Świętą. W prawej ręce męczennik przytrzymuje niebieski sztandar, opierając go na ramieniu, przez które przerzucony jest niebieski płaszcz. Na sztandarze widnieje napis: Deum dicens colo Trinum Confulavit Aquilinum, który oznacza: „Mówiący »Boga czczę w Trójcy« potwierdził zobowiązanie”.
Święty Florian ma na sobie strój rzymskiego oficera i niebieski hełm. Na ramiona, przez lewą rękę i prawe kolano przerzucony jest płaszcz czerwony, sfałdowany po bokach. Czerwony kolor wskazuje na męczeństwo Floriana, podczas gdy obfitość niebieskiej barwy nawiązuje do jego wierności i przynależności do chwały nieba. Święty spogląda ku górze, gdzie na tle rozjaśnionego nieba i skłębionych szarych chmur widnieją barokowe putta. Większe z nich, po lewej stronie, patrzy w stronę świętego i trzyma w dłoniach palmę męczeństwa oraz wieniec zwycięstwa. Po prawej stronie umieszczona jest biała wstęga z inskrypcją: In Floriano latuit sub militari chlamide Christi tyro, co oznacza: „Do Floriana ucieka się pod jego żołnierski płaszcz żołnierz Chrystusa”. Przy lewym kolanie świętego siedzi na obłoku kolejny aniołek, opasany złotą przepaską. Wskazując palcem na św. Floriana, trzyma białą wstęgę z napisem: Hic est qui multum orat pro populo et universa Sancta civitate 2 Mach 15 – „On jest tym, który modli się za lud i całe święte państwo. 2 Mch 15”. Jest to parafraza zaczerpnięta z Drugiej Księgi Machabejskiej, w której jest opisywana bitwa pomiędzy Nikanorem a żołnierzami Judy. Machabeusz modlił się do Pana za swoich żołnierzy, aby posłał im dobrego anioła i dodawał żołnierzom ducha, by nie bali się ataku pogan, bowiem Miasto Święte i Świątynia były w niebezpieczeństwie. Jest to wyraźne nawiązanie do życia Floriana. W lewej ręce anioł trzyma dzban, z którego ulewa wody na płonący kościół. Scena ta odnosi się do roku 1886, w którym doszło do pożaru miejscowości, a także spalenia się części tutejszego kościoła.
O żywym kulcie św. Floriana świadczą również doroczne uroczystości w dniu jego wspomnienia z udziałem strażaków. Warto pamiętać o tym patronie w obliczu suszy i zagrożenia pożarami, m.in. płonącego Biebrzańskiego Parku Narodowego.
Czytaj także:
Co? Gdzie? Kiedy?
