29 marca
piątek
Wiktoryna, Helmuta, Eustachego
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Teologia Franciszka

Ocena: 0
5164

Nie ma powodu, by zaprzeczać, że istnieje coś takiego jak teologia papieża Franciszka, i to nie tylko w jego oficjalnych dokumentach.

Nie brakuje takich, którzy mówią, że Franciszek jest gorliwym duszpasterzem, błyskotliwym kaznodzieją, autorem inspirujących rozważań – ale nie teologiem. Że brakuje brakuje mu jakoby filozoficzno-teologicznej precyzji w formułowaniu myśli.

Niewątpliwie Jorge Bergolio nie jest i nie był teologiem akademickim. Nie ma doktoratu z teologii. Trudno go porównywać pod tym względem z Josephem Ratzingerem, który zapewne przejdzie do historii jako papież-teolog. Tym niemniej słowo „teologia” nie odnosi się jedynie do tego, co dzieje się na teologicznych uczelniach, w tym do pisanych przez zawodowych teologów tekstów opatrzonych wieloma przypisami. W szerokim sensie teologią można by nazwać każde przemyślane, odwołujące się do Biblii i Tradycji Kościoła mówienie o Bogu, który objawił nam się w Jezusie Chrystusie.

Papież Franciszek mówi nam o Bogu w sposób oryginalny, wyrastający z wiary Kościoła, a także z jego osobistych doświadczeń i wieloletnich refleksji. Dlatego nie ma powodu, by zaprzeczać, że istnieje coś takiego jak teologia papieża Franciszka, i to nie tylko w jego oficjalnych dokumentach, ale także w codziennym przepowiadaniu na porannych Mszach Świętych w kaplicy Domu św. Marty.

 

Bóg z nami i dla nas

W wywiadzie dla „Civiltà Cattolica” papież stwierdza: „Ja mam jedną pewność dogmatyczną: Bóg jest obecny w życiu każdej osoby, Bóg jest w życiu każdego”. To zdanie jest w pewnym stopniu kluczem do teologii Franciszka, w której każde zdanie o Bogu chce być jednocześnie zdaniem o człowieku w jego konkretnej, życiowej sytuacji. W swej pierwszej encyklice Lumen fidei („Światło wiary”) papież napisał: „Bóg nie jest Bogiem jakiegoś miejsca ani nawet Bogiem związanym z jakimś specyficznym świętym czasem, ale jest Bogiem osoby, (…) zdolnym do nawiązywania kontaktu z człowiekiem i do ustanowienia z nim przymierza” (nr 8). Tego rodzaju obraz Boga jest na wskroś biblijny. Kiedy bowiem Pan objawia Mojżeszowi swoje imię: „Jestem, Który Jestem” (Wj 3,14), to podkreśla właśnie to, że jest Bogiem obecnym w ludzkiej historii, Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba. A ten, który w pełni objawił nam Boga Ojca, Jezus Chrystus, w swych ostatnich słowach przed wniebowstąpieniem, zapewnił nas: „Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28,20).

Tymczasem teologia niekiedy gubiła się w abstrakcyjnych rozważaniach na temat istoty Boga samego w sobie. Teologię redukowano do systemu pojęć i definicji. Franciszek stwierdza: „Kościół miał okresy genialnej myśli, na przykład rozkwit tomizmu. Ale także czasy jej upadku. Na przykład nie możemy utożsamiać genialności Tomasza z Akwinu z tomizmem dekadenckim”. Papież nie neguje zatem sensu teologii spekulatywnej, ale przestrzega przed jej skostnieniem, które sprawia, że tracimy z oczu to, co najważniejsze, a mianowicie: że Bóg objawił się nam dla naszego zbawienia.

Mówienie o Bogu nie może zatem pozostać kwestią teoretyczną, ale musi oświetlać życie człowieka tu i teraz, budzić nadzieję i miłość. W historii Jezusa z Nazaretu Bóg połączył niebo z ziemią, transcendencję wieczności z codziennością ludzkiego życia. „Dlatego nie jest możliwe – podkreślał kard. Bergoglio – zajmowanie się sprawami »nieba« bez wskazania ich bezpośredniego związku ze sprawami »ziemi«”. Oczywiście, jak wszystko, co ludzkie, także tego rodzaju podejście kryje w sobie pewne niebezpieczeństwa. Jednym z nich jest zamknięcie teologii w wymiarze horyzontalnym, doczesnym, sprowadzenie jej do swego rodzaju działalności społecznej na rzecz polepszenia standardu życia. Tymczasem teologia nie może zapominać o eschatologii, czyli ostatecznym powołaniu człowieka do życia wiecznego w Bogu.

 

Teologia społeczno-praktyczna

W teologii moglibyśmy wskazać na cztery podstawowe perspektywy refleksji: ontologiczną, egzystencjalną, społeczno-praktyczną i eschatologiczną. W dużym uproszczeniu można by powiedzieć, że teologia ontologiczna próbuje odpowiedzieć na pytanie, kim jest Bóg. Teologia egzystencjalna zajmuje się znaczeniem wiary w Boga dla ludzkiego życia. Teologia społeczno-praktyczna stawia sobie za zadanie przemianę życia społecznego zgodnie z duchem Ewangelii. Natomiast teologia eschatologiczna wskazuje na ostateczny cel i powołanie człowieka, które przekraczają doczesność.

W refleksji Franciszka na pierwszy plan wysuwa się, obok wymiaru egzystencjalnego, wymiar społeczno-praktyczny. Słynne zdanie: „Och, jakże bardzo chciałbym Kościoła ubogiego i dla ubogich! ” – nie jest jedynie manifestem społecznika, ale wskazaniem na miejsce, gdzie w sposób szczególny możemy spotkać i poznać Boga, oraz na to, w jaki sposób najskuteczniej możemy Go głosić innym. Papież podkreśla, że opcja na rzecz ubogich jest opcją chrystologiczną, a nie ideologiczną. Chrystus utożsamił się szczególnie z ubogimi. A zatem ten, kto chce zgłębiać tajemnicę Jezusa, musi podzielać Jego troskę o ubogich.

Społeczno-praktyczne podejście w teologii ześlizgiwało się niekiedy w kierunku ideologii marksistowskich lub marksizujących. Jednak kiedy patrzymy na życie Jorgego Bergoglia, widzimy, że nie ulegał on lewicowym modom, co było typowe dla niektórych nurtów teologii wyzwolenia. Ma rację J. Allen, który stwierdził: „Jako przywódca jezuitów w latach 70. XX stulecia o. Bergoglio wyróżniał się tym, iż kładł akcent na pierwszeństwo indywidualnego nawrócenia przed zmianami strukturalnymi”.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 29 marca

Wielki Piątek
Dla nas Chrystus stał się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.
Dlatego Bóg wywyższył Go nad wszystko i darował Mu imię ponad wszelkie imię.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 18, 1 – 19, 42
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter