Urazy chętnie darować. Uczynki miłosierdzia względem ducha (6)

Rozsądny panuje nad gniewem

Te oraz inne biblijne przykłady wielkodusznego darowania uraz, wychodzą naprzeciw rozporządzeniom wyprowadzonym z refleksji nad Dekalogiem. Wśród przepisów w Księdze Kapłańskiej regulujących powinności względem bliźniego czytamy: „Nie będziesz szukał pomsty, nie będziesz żywił urazy do synów twego ludu, ale będziesz miłował bliźniego jak siebie samego. Ja jestem Pan” (Kpł 19,18). To polecenie pojawia się zaraz po zakazie wydawania niesprawiedliwych wyroków, szerzenia oszczerstw między krewnymi i podtrzymywania w sobie wyniszczającej nienawiści (ww. 15-17). Przeciwwagą, a także uzasadnieniem dla zaniechania uraz, jest przykazanie miłości bliźniego, w którym znajduje wyraz etyka naśladowania Boga.

Leczenie zranionych uczuć 
bywa znacznie trudniejsze 
niż naprawianie krzywd materialnych 
i wymaga wiele czułości

Pretensje i obrażanie się wyrastają na gruncie urażonej wrażliwości i nadmiernych ambicji. Aczkolwiek impulsy pochodzą z zewnątrz, to szczególna podatność na rozpamiętywanie tego, co bolesne i złe, rozwija się wewnątrz każdego człowieka. Są tacy, którzy mają grubą skórę i znoszą wiele, jednak większość ludzi, zwłaszcza kobiety, kieruje się emocjami. Starotestamentowa Mądrość Syracha uczy: „Kto urazi oko, wyciska łzy, kto urazi serce, odkrywa uczucie” (Syr 22,19). Leczenie zranionych uczuć bywa znacznie trudniejsze niż naprawianie krzywd materialnych i wymaga wiele czułości. Przezwyciężanie uraz jest sposobem na samooczyszczanie się człowieka, a tym samym wzrastanie w ludzkiej i chrześcijańskiej dojrzałości i doskonałości.

Pokonywanie trudnych emocji często wymaga ich poskramiania. Ten wysiłek duchowy nie przyniesie należytych rezultatów bez wykorzystania zasobów rozumu i życiowej mądrości. Wskazując na cele wychowania, Księga Przysłów uczy: „Kto nabywa rozsądku, kocha sam siebie, kto strzeże rozwagi, nabywa dobro” (Prz 19,8). Rozsądek jako przejaw prawidłowo rozumianej miłości własnej i rozwaga jako sposób na wzrastanie w dobrem rodzą konkretne owoce: „Rozsądny człowiek panuje nad gniewem, chwałą jego zapomnieć urazy” (19,11).

Przed tobą życie i szczęście

Jezus Chrystus nauczał, że Bóg nigdy nie żywi urazy względem ludzi ani nie męczy Go nieustanne udzielanie miłosierdzia i przebaczenia. Ale istnieje jeden warunek, o którym Jezus tak powiedział: „Każdy grzech i bluźnierstwo będą ludziom odpuszczone, ale bluźnierstwo przeciwko Duchowi nie będzie odpuszczone” (Mt 12,31; Mk 3,28-29; Łk 11,16). Wcześniejszy kontekst wyjaśnia, o co chodzi. Uzdrowienie niewidomego, którego dokonał Jezus, zostało przez Jego zagorzałych nieprzyjaciół fałszywie przekręcone jako sprawione dzięki mocy Belzebuba, władcy złych duchów (16,22-30). Moc Boża objawiona w znaku uzdrowienia została wypaczona i karykaturalnie przypisana szatanowi, odwiecznemu wrogowi Boga. Konsekwencją takiej perwersji nie jest uraza, lecz próba unicestwienia życiodajnej i ozdrowieńczej Bożej obecności w świecie. Również w relacjach międzyludzkich zdarzają się sytuacje, gdy ostrze zła posuwa się tak daleko, że skutkuje przewrotnością, która bezwzględnie obraca się przeciwko dobru i uniemożliwia dar przebaczenia i pojednania.

Szósty uczynek miłosierdzia, analogicznie jak pozostałe, stawia chrześcijanina wobec potrzeby dokonania wyboru, jakim chce być człowiekiem i wyznawcą Chrystusa. Poprzestawanie na naturalnych odruchach i schlebianie sobie zamyka na wzniosły duchowy horyzont, który ukazuje się i jest do osiągnięcia dzięki wytrwałej i motywowanej łaską Bożą pracy nad sobą. Księga Powtórzonego Prawa opowiada, że stanąwszy u granic Ziemi Obiecanej, Mojżesz skierował do Izraelitów trzy mowy pożegnalne. Zostały one sformułowane w drugiej osobie liczby pojedynczej, podkreślając osobistą odpowiedzialność za wierność Bogu i Jego woli. Pod koniec ostatniej mowy pojawiają się słowa: „Patrz! Kładę dziś przed tobą życie i szczęście, śmierć i nieszczęście […] Wybierajcie więc życie, abyście żyli wy i wasze potomstwo” (Pwt 30,15.19).

Chętne darowanie uraz, jako przeciwwaga dla uprzedzania się i zatwardziałości serca, kieruje człowieka w kierunku życia i szczęścia, stanowiąc rezultat wyboru i opowiedzenia się po stronie Boga.

ks. Waldemar Chrostowski fot. ks. Henryk Zieliński/Idziemy Idziemy nr 12 (546), 20 marca 2016 r.