Za zamkniętą granicą po stronie białoruskiej pozostało ponad tysiąc polskich ciężarówek – taki jest stan rzeczy na moment, gdy powstaje ten tekst. Co łączy tę sytuację z czasami covidu? Wbrew pozorom – całkiem dużo.
MSWiA najpierw zamknięcie granicy uzasadniało manewrami Zapad-2025. Lecz jeszcze w ich trakcie pojawiła się informacja, że granica będzie zamknięta bezterminowo. Nie podano uzasadnienia poza mglistym „bezpieczeństwem państwa”. Pytane przeze mnie MSWiA nie podało także ani orientacyjnej daty ponownego otwarcia granicy, ani kryteriów, jakie miałyby o tym zdecydować. W odpowiedzi napisano jedynie, że nastąpi to, gdy „ustanie niebezpieczeństwo”. Jakie? Nie wiadomo.
Minister Radosław Sikorski zaczął już po zamknięciu granicy dawać do zrozumienia, że to sposób wywarcia presji na Chiny, aby one z kolei nacisnęły na Białoruś w kwestii napływu nielegalnych imigrantów do Polski. Zamknięte przejście kolejowe zatamowało bowiem ruch na Jedwabnym Szlaku z Chin do Europy, obsługującym około 90 proc. lądowego ruchu towarowego w tym kierunku. Gdyby nawet to wyjaśnienie było trafne, byłaby to presja potencjalnie nieskuteczna, ponieważ Chińczycy mają do wyboru inne trasy Jedwabnego Szlaku: centralną lub południową, trochę dłuższe, trochę zatem droższe, ale możliwe. Pojawiły się już nawet informacje, że szlak łatwo może ominąć Białoruś i Polskę trasą kombinowaną: przez Kazachstan, Rosję do Sankt Petersburga, a stamtąd morzem do Hamburga. Taki wariant sprawiałby, że Niemcy – którzy obecnie tracą na zamknięciu Jedwabnego Szlaku, będąc jego końcowym punktem – przestaliby być stratni. A my zostalibyśmy z naszą „sprytną” grą jak Himilsbach z angielskim.
Czy zresztą faktycznie rząd prowadzi jakąś grę, czy też robi spektakl na wewnętrzny użytek – nie wiemy. Ja stawiałbym raczej na to drugie.
W tej sprawie najbardziej porażające jest jednak, że władzy obojętny jest los tysięcy polskich firm. Ciężarówki nie mogą wrócić okrężną drogą przez Litwę, wbrew twierdzeniom MSWiA, bo Białoruś od dawna wypuszcza polskie pojazdy tylko do Polski. Niepojęte pozostaje, dlaczego nie można polskich tirów, którym grozi zasekwestrowanie przez Białorusinów, wpuścić do kraju. Krytyczna sytuacja nie dotyczy tylko ich. Także tysięcy biznesów na granicy, ale również przedsiębiorców, którzy zakontraktowali i opłacili towary mające dojechać Jedwabnym Szlakiem, a te tkwią teraz gdzieś w wagonach czy magazynach w Chinach lub dalej na trasie w Azji.
Cóż to ma wspólnego z covidem? W tamtym czasie podejście do przedsiębiorców było podobne: blankietowe zamykanie biznesów, zresztą w sprzeczny z prawem sposób, co pokazują późniejsze wyroki (jeden z nich, w sprawie właściciela klubu Face2Face z Rybnika, zapadł niedawno), pod pretekstem bezpieczeństwa, a faktycznie na wątłych podstawach. I nie jest to już luźna – jakkolwiek zasadna – teza publicystyczna, ale wniosek z opublikowanego niedawno raportu NIK, którego konkluzje są dla polityki covidowej rządu Mateusza Morawieckiego druzgocące. Jedną z nich jest, że brzemienne w skutki decyzje podejmowano na nikłych lub wręcz nieistniejących podstawach, ignorując obecne już wówczas badania, wskazujące na nieskuteczność określonych działań. Wtedy słyszeliśmy, że ważniejsze jest rzekome bezpieczeństwo zdrowotne niż jacyś tam przedsiębiorcy. Teraz – że ważniejsze jest rzekome bezpieczeństwo państwa. W obu przypadkach konkretów brak.
Rząd PiS sięgnął wówczas do naszych kieszeni i w ramach tarcz dorzucił – zresztą na mocno wątpliwych zasadach – ponad 200 mld zł w ramach pomocy. Obecna władza o odszkodowaniach na razie nie mówi. MSWiA poinformowało mnie, że rząd się tym zajmie, gdy będzie wiadomo, jak długo granica będzie zamknięta. Tyle że przedsiębiorcy tracą w błyskawicznym tempie pieniądze teraz i ewentualnych odszkodowań – gdyby miały się w ogóle pojawić – zwyczajnie nie doczekają.
Co? Gdzie? Kiedy?
