Dokąd jedzie Franciszek?

W każdym z tych krajów papież będzie celebrował Mszę Świętą z udziałem wiernych, spotka się z duchowieństwem, młodzieżą oraz przedstawicielami i podopiecznymi różnorodnych dzieł charytatywnych. W programie znalazły się dwa wydarzenia międzyreligijne: w Indonezji i Singapurze. W sumie Ojciec Święty przemierzy samolotem prawie 33 tys. km. Leci do krajów o klimacie tropikalnym, będzie też przekraczał strefy czasowe – np. w Dżakarcie jest pięć godzin później niż w Rzymie, a w papuaskim Port Moresby – osiem godzin.

ROZKWIT NA FLORES

Miejsce to kojarzy się z wakacjami all inclusive na Bali. Jednak jest to tylko jedna z… 17 tys. indonezyjskich wysp, z których część jest zamieszkana. Powierzchnia Indonezji jest niemal sześciokrotnie większa od Polski. Ponad połowa mieszkańców tego czwartego najludniejszego kraju świata zamieszkuje wyspę Jawa, gdzie znajduje się stolica Dżakarta. To właśnie w tym dziesięciomilionowym mieście (cała aglomeracja to ponad 30 mln) Ojciec Święty wyląduje 3 września po kilkunastogodzinnym locie. Katolicy stanowią ok. 3 proc. mieszkańców tego muzułmańskiego kraju, nieco więcej jest protestantów. Jednak są miejsca, gdzie wiara katolicka rozkwitła, takie jak wyspa Flores. Choć Ewangelia dotarła w te miejsca już w początkach XVI w. wraz z Portugalczykami, krzewieniu wiary w czasach współczesnych przysłużyli się także Polacy. Dwudziestu misjonarzy werbistów wyruszyło z naszego kraju na Flores w 1965 r. Dziś jest ich tam dwóch, już bardzo wiekowych. O żywotności wiary w tym miejscu świadczy fakt, że w seminarium duchownym werbistów na wyspie kształci się aż trzystu lokalnych kleryków! Oprócz werbistów obecnych jest wiele innych zgromadzeń, np. sercanie.

Ojciec Franciszek Laka SVD, pochodzący z wyspy Lembata niedaleko Flores, od 25 lat posługuje w Polsce. – W Indonezji nie ma problemów z wyznawaniem wiary – podkreśla. Obok siebie od pokoleń żyją wyznawcy różnych religii. Wiara katolicka już zapuściła korzenie, choć o. Laka przyznaje, że w niektórych regionach kraju zdarzają się jeszcze sytuacje, że ktoś chodzi do kościoła, a jednocześnie odwiedza szamana.

Dominacja katolicyzmu na Flores jest wyjątkiem. Indonezja to kraj z największą na świecie populacją muzułmanów, choć islam wygląda tam inaczej niż na Półwyspie Arabskim. Indonezja oficjalnie uznaje sześć religii: islam, protestantyzm, katolicyzm, hinduizm, buddyzm i konfucjanizm, a wolność religijna jest gwarantowana przez tamtejszą konstytucję. Obraz pełnego harmonii pokojowego współżycia zaburzają jednak incydenty, o których informowały media, np. zamachy bombowe na chrześcijańskie kościoły w 2017 r.

Jak mówi o. Laka, katolicy mieli nadzieję, że papież przyjedzie na Flores, które niegdyś odwiedził Jan Paweł II. Taki punkt nie znalazł się jednak w programie pielgrzymki. Kapłan przypuszcza, że wielu wiernych z wyspy uda się na Mszę z udziałem Ojca Świętego do Timoru Wschodniego, gdyż jest tam bliżej niż do Dżakarty.

Timor Wschodni to kraj nieco mniejszy od województwa łódzkiego, zamieszkały przez niecałe 1,5 mln ludzi, który wybił się na niepodległość w początkach XXI w. Przez wieki był kolonią portugalską, a w drugiej połowie XX w. został anektowany przez Indonezję. Odsetek katolików w Timorze Wschodnim szacowany jest na 97 proc. Papież spędzi dwa dni w stolicy tego państwa – Dili.

WŚRÓD PAPUASÓW

W Papui-Nowej Gwinei, do której papież uda się z Dżakarty, katolicy stanowią jedną czwartą ludności. Powierzchnia kraju o ponad 100 tys. km kw. przewyższa powierzchnię Polski, natomiast mieszka tam niecałe 7 mln ludzi. W górzystym, pokrytym w większości lasami kraju z polskich kapłanów pracuje m.in. ks. Łukasz Hołub z archidiecezji przemyskiej. – To jest inny świat. Chrześcijaństwo ma niecałe sto lat, miesza się z wierzeniami plemiennymi i pierwotnymi kulturami – zaznacza kapłan. Przesłanie ewangeliczne powoli przebija się przez mentalność „oko za oko” czy wiarę w czary. Dominują różne odłamy protestantyzmu, gdyż była to kolonia niemiecka, brytyjska i australijska. Ksiądz Hołub podkreśla, że niegdyś chrześcijanie różnych wyznań budowali szkoły czy szpitale. Teraz mnożą się różne wspólnoty powstałe na bazie protestantyzmu, finansowane z zewnątrz, np. z USA czy Australii. Albo ktoś samozwańczo tworzy nowy „Kościół”, motywowany chęcią zarobku.

Polski kapłan od czterech lat pracuje w dwóch parafiach, które łącznie obejmują dziewiętnaście wiosek; aby dostać się z jednej parafii do drugiej, trzeba jechać pięć godzin przez dżunglę. Ksiądz opiekuje się także czterema szkołami i dwoma szpitalami. W poszczególnych wioskach Msze Święte odprawia raz na miesiąc, a poza tym są tam miejscowi świeccy katecheci i szafarze Komunii. Problemem jest brak duchownych – misjonarze starzeją się, nowych brakuje, a miejscowe duchowieństwo jest dość niestabilne.

Papież odwiedzi stolicę, Port Moresby, oraz miasto Vanimo. – Z tego co wiem każda diecezja ma wysłać sto osób, samolotami, bo tam nie ma dróg – mówi ks. Hołub, który obecnie przebywa w Polsce i z powodów zdrowotnych nie mógł w tym czasie wrócić do Papui-Nowej Gwinei. Kraj ma lokalnego błogosławionego – jest to męczennik z okresu II wojny światowej Piotr To Rot, świecki katechista zamordowany przez Japończyków za działalność duszpasterską i sprzeciw wobec poligamii.

SKOK TYGRYSA

Ostatni punkt papieskiej pielgrzymki to maleńki i mocno zaludniony kraj, zaliczany do azjatyckich tygrysów, który zaliczył potężny skok gospodarczy w końcówce XX w. W Singapurze Franciszek spotka się z zupełnie inną rzeczywistością – mieszkańcy są głównie Chińczykami, najwięcej jest buddystów, choć spotkać można przedstawicieli różnych religii i wyznań.

– Katolicy mogą swobodnie wyznawać wiarę. W Singapurze, którego powierzchnia wynosi zaledwie 710 km kw., znajdują się 32 kościoły katolickie. Jest tu wiele religii i ras, szanujemy się nawzajem. Nie sądzę, by ludzie naprawdę oceniali innych na podstawie ich religii – mówi pochodząca z Singapuru Audrey Kang Gek Kiang.

Podkreśla, że kraj jest bezpieczny, spokojny i dobrze zarządzany. – Ale w rezultacie ludzie tutaj mają tendencję do bycia wygodnickimi i dlatego trudno im zrozumieć znaczenie wiary. Innym problemem może być nadmierna koncentracja na nauce i ocenach. Niektórzy rodzice nawet mówią swoim dzieciom, aby nie chodziły na lekcje katechizmu, gdy nadchodzi czas egzaminów – dodaje Audrey.

Papież będzie przebywał w tym kraju od 11 do 13 września. – Wiem, że jego wizyta przyniesie wiele łask, i mam nadzieję, że odnowi wiarę tutejszych katolików – mówi Audrey. Ona i jej przyjaciele przygotowują się duchowo do pielgrzymki.

Kilkunastodniowa wizyta papieża w krajach niezwykle zróżnicowanych i borykających się z odmiennymi problemami to wielkie wyzwanie. Konsekwentnie Ojciec Święty wybiera na swoje zagraniczne wizyty „peryferie” – miejsca, gdzie katolicy nie stanowią większości i funkcjonują w ramach społeczeństwa wielokulturowego.