Mało znane dzieje społeczności polskiej w Chinach na przełomie XIX i XX w. przybliża książka dr. hab. Janusza Wróbla, wydana przez IPN.

Polscy inżynierowie, kolejarze, lekarze, przedsiębiorcy i kupcy jako poddani Imperium Rosyjskiego brali udział przy budowie miast i kolei w Mandżurii. Mieli znacznie więcej swobód niż w zaborze rosyjskim. Lata prosperity minęły w 1939 r., gdy sympatyzujące z III Rzeszą władze Mandżukuo, marionetkowego państwa utworzonego przez Japonię na okupowanych obszarach Mandżurii, zlikwidowały polskie instytucje i stopniowo odsuwały Polaków od działalności gospodarczej, a ostatecznie skończyły się po zwycięstwie komunistów i proklamowaniu ChRL. Autor przypomina też misjonarzy z Polski działających na przełomie lat 20. i 30. XX w., kiedy prym wiedli księża lazaryści. Jeden z nich, ks. Ignacy Krauze, został nawet biskupem, a jego współbrat zakonny ks. Wacław Szuniewicz był cenionym przez Chińczyków wybitnym okulistą.
Janusz Wróbel
„W ogniu wojen i rewolucji. Polacy
w Chinach (1898–1949)”
Instytut Pamięci Narodowej
Łódź–Warszawa 2023
776 s.