Gniezno: sympozjum historyków Kościoła

Jak podkreślił uczestniczący w spotkaniu bp prof. Jan Kopiec, przewodniczący Sekcji historyków Kościoła przy Episkopacie Polski, problematyka ta niejednokrotnie była podejmowana w czasie ponad pięćdziesięcioletniej historii zjazdów. Niemniej zasługuje na ponowną refleksję w związku ze wzbogaceniem się wyników badań historycznych w tym zakresie.

– Tutaj, w Gnieźnie, naszej kolebce, możemy dotknąć początków i tego, co później wyrosło stąd jako nasza Ojczyzna i Kościół w Polsce – mówił podczas powitania biskup gliwicki. Przyznał również, że sympozjum wpisuje się w długi szereg uroczystości jubileuszowych i jest skromnych wkładem środowiska historyków Kościoła w uczczenie 1050. rocznicy Chrztu Polski.

Uczestników sympozjum witał także Prymas Polski abp Wojciech Polak. Dziękując wszystkim za obecność nawiązał do zbliżającej się rocznicy, podkreślając, że nie może być ona tylko przypominanie i świętowaniem. Jubileusz – mówił – musi być także czasem refleksji, dziękczynienia i świadectwa.

– Zamyślając się nad naszą historią musimy spoglądać ku przyszłości. Tak, jak mówił nam w Gnieźnie św. Jan Paweł II – nie pójdziemy w przeszłość, pójdziemy ku przyszłości. Chcemy zatem uczyć się od przeszłości tej nadziei, która jest ku przyszłości – mówił abp Polak. Zaprosił też wszystkich uczestników na wieczorne spotkanie do rezydencji arcybiskupów gnieźnieńskich.

Zgodnie z programem przygotowanym przez odpowiedzialnego za spotkanie i jego przebieg ks. prof. Jana Walkusza z KUL pierwszy wykład wygłosił ceniony mediewista, specjalizujący się m.in. w początkach państwa polskiego prof. dr hab. Jerzy Strzelczyk. W swoim wystąpieniu pochylił się nad zagadnieniami podstawowymi i dyskusyjnymi Chrztu Polski. Jak przyznał w rozmowie z KAI, te pierwsze są w ostatnim czasie szczególnie chętnie podejmowane i analizowane, zwłaszcza w mediach.

– Jest to sprawa, która najprawdopodobniej nigdy nie zostanie wyjaśniona – przyznał. – Nie dowiemy się kiedy, gdzie i dlaczego Mieszko I przyjął chrzest. Nie posiadamy wystarczających źródeł historycznych, który by ten temat oświetlały. Możemy zatem tylko snuć przypuszczenia i hipotezy na podstawie analiz istniejących już źródeł i to właśnie usiłują robić historycy – przyznał.

W swoim wykładzie prof. Strzelczyk przeanalizował obecne spojrzenie na chrzest Mieszka I sięgając do najnowszych badań historycznych i archeologicznych. Przybliżył możliwe motywy, jakimi kierował się książę odchodząc od pogaństwa na rzecz chrześcijaństwa, tłumacząc jednocześnie jak proces chrystianizacji przebiegał na podległych mu ziemiach.

Kolejnym prelegentem był ks. prof. dr hab. Kazimierz Śmigiel, który przybliżył zebranym tradycje powstania prymasostwa w Polsce oraz jego wpływu na rozwój piśmiennictwa historycznego. Brat dr hab. Michał Gronowski OSB zapoznał słuchaczy z wkładem benedyktynów tynieckich w chrystianizację Polski, a ks. dr Łukasz Krucki z Gniezna pochylił się nad pamięcią o Chrzcie Polski w Wielkopolsce pod pruskim zaborem, co wobec współczesnych tendencji rugowania z przestrzeni europejskiej tradycji chrześcijańskich wydaje się być tematem niezwykle ważnym.

W spotkaniu uczestniczy ok. 70 historyków z całej Polski. Dzisiejszych wykładów słuchali również klerycy gnieźnieńskiego seminarium duchownego oraz świeccy. Obecny jest także abp senior Edmund Piszcz.

Jutro rano uczestnicy sympozjum wezmą udział we Mszy świętej w katedrze gnieźnieńskiej pod przewodnictwem prymasa Polski. Zwiedzą również Muzeum Początków Państwa Polskiego, kompleks klasztorny franciszkanów, kościół św. Jana, kościół św. Michała, Wzgórze Lecha, katedrę, a także będą mieli rzadką okazję zobaczyć najcenniejsze zabytki z Archiwum i Muzeum Archidiecezjalnego w Gnieźnie m.in. Złoty Kodeks, który może być eksponowany zaledwie 12 godzin w roku.

Wszystkie referaty trwającego w Gnieźnie sympozjum, poszerzone o inne tematycznie związane artykuły, zostaną wydane w 16 tomie rocznika naukowego „Kościół w Polsce. Dzieje i kultura”, redagowanego przez ks. prof. Jana Walkusza.