Pisałem już kilkakrotnie w „Idziemy”, że repertuar filmowy w Telewizji Polskiej planowany jest niezwykle chaotycznie. Filmy fabularne, popularne i ambitne artystycznie, prezentowane są w TVP 1, TVP 2 i kilku kanałach tematycznych – TVP Kultura, TVP Historia, TVP Polonia itd. Trudno jednak dostrzec tu jakąś wyraźną myśl programową, dobór filmów i pora ich nadawania często wydają się przypadkowe.
Tym bardziej więc warto zwrócić uwagę na niedawną emisję w TVP Kultura znakomitego francuskiego filmu „Dziennik wiejskiego proboszcza” z 1951 roku, zaliczanego do klasyki kina francuskiego. Wybitny reżyser Robert Bresson (1901-1999) zrealizował ten utwór na podstawie powieści – pod tym samym tytułem – katolickiego pisarza Georges’a Bernanosa (1889-1948), autora kilku popularnych powieści, m.in. „Pod słońcem szatana” i „Dialogi karmelitanek”.
Robert Bresson był jednym z niewielu filmowców francuskich XX wieku inspirujących się w swoich utworach – „Kieszonkowiec”, „Ucieczka skazańca”, „Proces Joanny d’Arc” – tradycją chrześcijańskiej kultury europejskiej. Jego dzieła wyróżniają się specyficznym, radykalnym stylem reżyserskim: spokojną, powolną narracją oraz minimalistycznymi i ascetycznymi środkami artystycznymi. Drogi twórcze tych francuskich artystów musiały się więc spotkać.
Bohaterem „Dziennika wiejskiego proboszcza” jest młody ksiądz, który w latach 30. XX wieku rozpoczyna pracę w niewielkiej wsi na północy Francji. Swoje codzienne czynności, przeżycia, refleksje i rozterki duchowe dokumentuje w intymnym dzienniku. Wrażliwy młody duchowny boleśnie przeżywa niezrozumienie w kontaktach z niektórymi ludźmi z otoczenia, także z miejscowym arystokratą. Zmaga się z wątpliwościami, czy nie jest to jego wina. Ksiądz pozostaje rozdarty między spełnianiem swojej misji, samotnością i poczuciem grzechu i pewnego kryzysu wiary. Napięcie w tym filmie polega, zgodnie ze stylistyką reżysera, na stałym, coraz głębszym opisywaniu moralnych rozterek bohatera w kolejnych sytuacjach. W końcu śmiertelna choroba powoduje jego powrót do głębokiej wiary. Przejmujące są sceny końcowego przyjmowania sakramentów i obraz krzyża na całym ekranie.
Film fabularny. „Dziennik wiejskiego proboszcza” (Journal d’un cure de campagne); Francja 1951; scenariusz i reżyseria: Robert Bresson; aktorzy: Claude Laydu, Andre Guibert i inni; emisja: TVP Kultura, 31 stycznia