Po co pościć?

Z ks. dr. Rafałem Mocnym, dyrektorem Centrum Studenckiego i Duszpasterstwa Akademickiego „Parakletos” w Słubicach, rozmawia Marta Jacukiewicz

Czym jest post? Dietą? Sposobem na utrzymanie linii?

Nasze przeżywanie wiary ma wiele wspólnego z naśladowaniem Jezusa. Chcemy upodabniać się do Niego, szukać inspiracji do naszego postępowania. Również post daje taką okazję. Ponieważ bardzo dużo daje mi śledzenie historii, pozwolę sobie na przytoczenie kilku faktów, które pomogą wpisać się w to, co przeżywali nasi przodkowie, aby lepiej zrozumieć istotę i sens naszego dzisiaj poszczenia. Wielki Post, rozpoczynający się w Środę Popielcową, trwa do początku liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej sprawowanej w Wielki Czwartek. Już w II wieku, dla lepszego przygotowania do przeżycia Świąt Paschalnych, dodano dwa dni postu przed tym świętem. Święty Ireneusz (+ ok. 202) pisze, że za jego czasów zwyczaj ten istniał również w Galii: ku czci czterdziestodniowego postu Pana Jezusa był nakazany post czterdziestogodzinny (obowiązywał zatem w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę). W wieku III poszczono już cały tydzień. Wreszcie na początku IV w. wprowadzono post czterdziestodniowy na pamiątkę postu Jezusa Chrystusa. Po raz pierwszy wspomina o tym św. Atanazy z Aleksandrii w liście pasterskim z okazji Wielkanocy z 334 r. Potwierdza to także św. Cyryl Jerozolimski, kiedy pisze w swoich katechezach o 40 dniach pokuty.

Na Wschodzie jednak Wielki Post obchodzono przez osiem tygodni, a to dlatego, że soboty i niedziele były wolne od postu. Chodziło więc o uzupełnienie pełnych 40 dni. W Rzymie post rozpoczynał się sześć tygodni przed Wielkanocą. Jednak po odliczeniu niedzieli, w które nigdy nie poszczono, post trwał właściwie tylko 36 dni. Dlatego w wieku VII dodano brakujące dni i wyznaczono jako początek Wielkiego Postu Środę Popielcową.

Pościć znaczy nie jeść?

Wielki Post zawiera w sobie dwa wyjątkowe dni: Środę Popielcową i Wielki Piątek. W tych dniach obowiązuje post ścisły. Czyli nie tylko chodzi o to, żeby nie jeść mięsa, ale aby nawet postne jedzenie ograniczyć. W tym dniu nie wolno też spożywać alkoholu. Pozostałe dni Wielkiego Postu są dniami, w których jedzenie mięsa jest możliwe, poza każdym piątkiem.

Bardzo godną uwagi jest abstynencja od alkoholu, którą w czasie Wielkiego Postu się podejmuje, wpisując deklarację w Księdze Trzeźwości, zwykle wystawionej w kościołach. W tym czasie warto też zrezygnować z udziału w dyskotekach, zabawach, a więcej czasu poświęcić modlitwie, czytaniu słowa Bożego, uczestniczeniu w rekolekcjach, nabożeństwach Drogi Krzyżowej i Gorzkich Żalów.

W okresie Wielkiego Postu, który jest czasem pokuty i nawrócenia, Kościół, przypominając słowa Jezusa, proponuje trzy drogi przybliżania się do Boga: post, jałmużnę i modlitwę. Nie tylko (nie)jedzenie jest więc istotną sprawą. Ono ma nam pomóc w opanowaniu naszego ciała, naszych pragnień. Najważniejsze jest to, żeby post pomógł nam przybliżyć się do Jezusa, naśladować Go i dając o Nim świadectwo, być bardziej autentycznym.
 

Jaka jest istota postu?

Post i umartwienie to piękna droga do świętości. Chociaż niełatwa i może niepopularna, to skoro przez wieki tylu doszło do Jezusa, czemu i dzisiaj nie spróbować? Dzisiaj może bardziej niż kiedyś moglibyśmy zrozumieć co znaczą słowa: „Rozdzierajcie jednak wasze serca, a nie szaty”. To jest istota i najważniejszy sens postu: żeby nasze serca otworzyły się na obecnego wśród nas Jezusa.

Wielki Post to doskonała okazja rozwoju duchowego. Środki, jakie nam Kościół wówczas podpowiada, to post, modlitwa i jałmużna. Warto rzeczywiście ten czas przeżyć tak, żeby cały czas następujący po Wielkim Poście, czas wielkanocny, stała się dla nas owocem przemiany.

Jaki jest sens pościć każdego piątku?

Każdy piątek w ciągu roku jest dniem, w którym wspominamy mękę i śmierć krzyżową Jezusa. Znam parafie, w których przez cały rok odprawia się nabożeństwo Drogi Krzyżowej w piątki, co jest godne i piękne. To, o czym warto pamiętać i co warto praktykować – to post, czyli powstrzymywanie się od jedzenia mięsa. Kiedy się przejdzie w piątek wieczorem obok niejednej restauracji, można zobaczyć wesołych ludzi przy kolacji, zwykle podlanej alkoholem, jako początek miłego weekendu. Można sobie wówczas pomyśleć: po co ja mam pościć właśnie w takiej chwili? Ale pamiętajmy: mamy być solą ziemi i światłem świata. Przeżywanie wiary, również w aspekcie podejmowania praktyki postu, to także element świadectwa dla naszych przyjaciół.

Ks. dr Rafał Mocny (1974) jest dyrektorem Centrum Studenckiego i Duszpasterstwa Akademickiego „Parakletos” w Słubicach