Wchodzących na plac św. Piotra ze szczytu Pałacu Apostolskiego wita mozaika Matki Kościoła. To nie tylko ślad po papieżu Polaku, ale także przypomnienie roli polskich biskupów w akcentowaniu roli Matki Bożej wobec Kościoła.
Był początek maja 1971 r., kiedy na Jasnej Górze odbywała się, pod przewodnictwem kard. Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski, 125. Konferencja Episkopatu Polski. 4 maja owego roku został opublikowany list KEP ogłaszający święto Maryi Matki Kościoła, które ma być obchodzone w poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego.
Biskupi uzasadniali: „Dzień ten został wybrany dlatego, że Zesłanie Ducha Świętego było początkiem działalności Kościoła. Jak podają Dzieje Apostolskie, w momencie Zesłania Ducha Świętego, w Wieczerniku obecni byli wszyscy Apostołowie, którzy «trwali jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, Matką Jezusa, i braćmi Jego» (Dz 1, 14). (…) Od tej chwili Maryja, Wspomożycielka Wiernych i Matka Kościoła, towarzyszy Kościołowi. Słuszną jest więc rzeczą, aby każdego roku, zaraz po uroczystościach Zielonych Świątek, przypominać związek Kościoła z Matką Chrystusową”.
W następnej części listu zostało przypomniane wiernym, że „Biskupi polscy złożyli Ojcu świętemu, Pawłowi VI Memoriał, z gorącą prośbą o ogłoszenie Maryi Matką Kościoła i oddanie ponowne Jej macierzyńskiemu Sercu całej Rodziny ludzkiej. Prymas Polski w imieniu 70 biskupów polskich w dniu 16 września 1964 roku, podczas trzeciej sesji soborowej, wygłosił przemówienie, uzasadniając konieczność ogłoszenia Maryi Matką Kościoła, szczególnie w tej chwili, w której dręczona i zagrożona ludzkość tak bardzo potrzebuje Matki. Powoływał się na doświadczenia naszego Narodu, dla którego Matka Chrystusowa, obecna w naszych dziejach, i zawsze przez nas wzywana, była ratunkiem, pomocą i zwycięstwem. Biskupi polscy zabiegali również bardzo o to, aby nauka o Matce Najświętszej została włączona do Konstytucji o Kościele, gdyż to podkreśla godność Maryi jako Matki Kościoła i Jej czynną obecność w misterium Chrystusa i Kościoła”.
RADOŚĆ NA SOBORZE
W rzeczywistości nauka o Maryi weszła do Konstytucji dogmatycznej o Kościele, a Ojciec Święty ogłosił Maryję Matką Kościoła 21 listopada 1964 r., na zakończenie III Sesji Soboru, wypowiadając w bazylice watykańskiej te słowa: „Ku chwale więc Najświętszej Maryi Panny oraz ku naszej radości, ogłaszamy Najświętszą Maryję Pannę Matką Kościoła, czyli całego ludu chrześcijańskiego, zarówno wiernych, jak i pasterzy, którzy wszyscy zwą Ją swą Matką najmilszą. Ustanawiamy również, aby odtąd cały lud chrześcijański oddawał Matce Boga pod tym właśnie najmilszym Imieniem jeszcze większą cześć i do Niej zanosił swe prośby”.
Biskupi dodali w liście, że „Radość Ojców Soboru była nieopisana. Można ją porównać tylko z radością, jaką wywołało na Soborze Efeskim w roku 431 ogłoszenie dogmatu o Boskim Macierzyństwie Maryi”.
Jeśli weźmiemy pod uwagę nauczanie Soboru Watykańskiego o Maryi we wspomnianej konstytucji „Lumen gentium”, zwrócimy uwagę przede wszystkim na podkreślony w niej związek Maryi z Chrystusem, a równocześnie z Jego Kościołem: „Błogosławiona Dziewica postępowała naprzód w pielgrzymce wiary i utrzymywała wiernie swoje zjednoczenie z Synem aż do krzyża, pod którym stanęła nie bez postanowienia Bożego (por. J 19, 25), najgłębiej współpracowała ze swym Jednorodzonym i z Jego ofiarą złączyła się matczynym duchem, z miłością godząc się na ofiarowanie zrodzonej z Niej Żertwy; a wreszcie przez tegoż Jezusa Chrystusa, umierającego na krzyżu, została oddana jako matka uczniowi tymi słowami: «Niewiasto, oto Syn Twój» (J 19, 26-27)” („Lumen gentium”, 58).
We wspomnianym liście episkopatu biskupi uświadamiają nam, że „Sobór Watykański II przypomniał ludzkości, że Kościół to żyjący i działający Chrystus, z którym z woli Ojca od początku współdziałała Matka Boga-Człowieka, Maryja. W ramionach Tych Dwojga Jezusa i Maryi znajduje się Lud Boży: papież, biskupi, kapłani, zakony, cała Hierarchia i świeccy rodzice, młodzież, dziatwa. Maryja nie jest tylko postacią historyczną, która wypełniła już swoje zadanie. Ona żyje w Kościele, działa z Chrystusem w dziele Odkupienia Rodziny ludzkiej”.
ZABRAKŁO MARYI?
O Maryi Matce Kościoła przypomina pielgrzymom przebywającym na placu św. Piotra mozaika, umieszczona wysoko na jednej ze ścian Pałacu Apostolskiego. Dzisiaj trudno byłoby sobie wyobrazić ten fragment oficjalnej siedziby papieży i biur Sekretariatu Stanu bez pięknego wyobrażenia Maryi, podświetlonego w nocy i towarzyszącego wszystkim odwiedzającym to szczególne miejsce. Historia mozaiki nie jest jednak tak odległa i tak skomplikowana, jak dzieje pobliskich budynków. Mocno też wiąże się z pontyfikatem św. Jana Pawła II.