W piątek, 2 lutego, w Święto Ofiarowania Pańskiego - Kościół będzie obchodził Światowy Dzień Życia Konsekrowanego.
Instytuty męskie
W Polsce mamy 59 męskich zgromadzeń zakonnych, do których należy 10 703 zakonników. Ich przełożeni są skupieni w Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich. Od 1997 r. w Polsce nastąpił spadek liczby zakonników o 16 proc. Liczba instytutów nie uległa zmianie.
Najliczniejsi są: franciszkanie z 1171 zakonnikami, salezjanie (1061) i franciszkanie konwentualni (881). Lista najliczniejszych instytutów jest od kilkudziesięciu lat taka sama, choć w każdym z nich maleje liczba zakonników.
Na uwagę zasługuje fakt, że od 1980 r. rozpoczęło pracę w Polsce 18 męskich zgromadzeń zakonnych z zagranicy oraz 55 żeńskich i prawie wszystkie się utrzymały. Powodem tego fenomenu było m.in. panujące w wielu krajach przekonanie, że Polska jest obfitym źródłem powołań zakonnych. Także dziś w naszym kraju mieszka wielu zakonników z zagranicy (np. wśród 1295 nowicjuszy, postulantów, kleryków oraz braci zakonnych w pierwszej formacji 524 to obcokrajowcy).
Zakony męskie prowadzą w Polsce 5719 różnego rodzaju dzieł, w tym 128 własnych dzieł charytatywnych. Specyfiką naszego kraju jest bardzo duże zaangażowanie zgromadzeń męskich w pracę duszpasterską, np. prowadzenie parafii.
Środowiskiem poszukiwania i budzenia powołań, obok katechezy, duszpasterstwa młodzieży, grup formacyjnych i akcji o charakterze powołaniowym, stała się dzisiaj w dużej mierze internetowa przestrzeń e-kontynentu
– uważa ks. Dariusz Wilk, przewodniczący Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich.
Obecność zakonów w rzeczywistości portali społecznościowych i stron internetowych, która jest dzisiaj najszybszą drogą kontaktu z drugim człowiekiem, także w kontekście powołań, wydaje się konieczna i skuteczna
– dodaje michalita.
Instytuty żeńskie
Obecnie w Polsce jest 105 zgromadzeń, które należą do Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych. Żyje w nich 16 037 sióstr (w tym 147 nowicjuszek) – o 34 proc. mniej niż w 1997 r. Mają one 2032 domy.
Najliczniejsze instytuty żeńskie to: służebniczki starowiejskie (815 sióstr), elżbietanki (679), szarytki (666) i nazaretanki (665). Siostry prowadzą w Polsce ponad 2500 różnego rodzaju dzieł, np. przedszkoli, szkół, internatów, świetlic. Pracują także w wielu placówkach, których nie są właścicielkami, np. 2025 sióstr jest katechetkami w szkołach.
Około 1800 polskich zakonnic pracuje poza granicami kraju, w tym 629 na misjach i 213 w krajach byłego ZSRR. Zakony żeńskie prowadzą m.in. 69 domów pomocy społecznej dla dorosłych 44 domy pomocy społecznej dla dzieci 11 placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, 25 zakładów opiekuńczo-leczniczych dla dorosłych 6 zakładów opiekuńczo-leczniczych dla dzieci, 23 prywatne domy opieki (bez dotacji), 61 domów dziecka, 6 domów dla matek z małoletnimi dziećmi, 30 okien życia, 43 placówki opiekuńczo-wychowawcze, dla dzieci i młodzieży specjalnej troski i sierot, 26 stołówek dla ubogich, 54 punkty wydawania żywności, 4 przytuliska dla bezdomnych, 2 domy dla osób wychodzących z bezdomności, 2 szpitale, 26 gabinetów lekarskich, terapeutycznych, 8 domów dziennego pobytu, 3 warsztaty terapii zajęciowej, 1 hospicjum.
To, co najbardziej przeszkadza nam w realizacji charyzmatu, to właśnie brak młodych ludzi
- przyznaje m. Dolores Zok, przewodnicząca Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych.
Spadek powołań jest faktem prawie dla wszystkich zgromadzeń. Tak naprawdę tym, który powołuje, jest Bóg... Modlimy się o powołania każdego dnia. Najważniejsze w procesie powołań jest nasze świadectwo życia prostego, ubogiego i modlitewnego. To jest najlepsza metoda
- przekonuje werbistka.
Żeńskie zakony kontemplacyjne
W naszym kraju istnieje 13 żeńskich zakonnych wspólnot kontemplacyjnych. Łączna liczba mniszek w tych zakonach wynosi 1270. Ich przełożone zrzeszone są w Konferencji Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych w Polsce. Jest też ok. 60 sióstr, które mieszkają w sześciu klasztorach niezrzeszonych w Konferencji, m.in. betlejemki czy Wspólnoty Jerozolimskie.
W porównaniu z 1997 r. liczba mniszek spadła o 13,8 proc., a więc spadek był znacznie mniejszy niż w zakonach żeńskich czynnych czy w zakonach męskich. Najliczniejszym zakonem kontemplacyjnym w Polsce 80 są karmelitanki bose, które mają ok. 450 sióstr. Liczba sióstr w tym zakonie nie zmienia się od wielu lat.
Cechą wspólną zakonów kontemplacyjnych jest modlitwa i praca. Prowadzą one życie w odosobnieniu i milczeniu. Żyją za klauzurą, dokąd nie mają wstępu osoby z zewnątrz. Do kontaktu z otoczeniem wyznaczane są pojedyncze siostry.
Bardzo ważnym zadaniem mniszek jest modlitwa w różnych intencjach.
Wyzwania, jakie podejmujemy w obecnym czasie, to nieustanna i wytrwała modlitwa o pokój na Ukrainie i całym świecie
– mówi s. Teresa Wrona, przewodnicząca Konferencji Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych w Polsce.
Modlimy się o świadectwo życia Ewangelią dla wszystkich pasterzy Kościoła, o podjęcie drogi nawrócenia dla tych, którzy nie sprostali wyzwaniom powołania. Wobec istniejącego obecnie kryzysu małżeństw prosimy Boga o trwałość więzi małżeńskich i rodzinnych. Modlimy się o światło wiary dla ludzi młodych, o wolność od różnego rodzaju uzależnień
– wylicza karmelitanka bosa.
Siostry pracują, by zapewnić sobie utrzymanie, m.in. szyją, wypiekają opłatki, pracują w polu czy prowadzą pracę naukową. Niestety często ich dochody nie wystarczają na utrzymanie, stąd w Dzień Życia Konsekrowanego (2 lutego) we wszystkich kościołach w Polsce zbierane są ofiary na wsparcie klasztorów kontemplacyjnych.
Instytuty świeckie
Do Krajowej Konferencji Instytutów Świeckich należą 32 instytuty, które skupiają 968 osób, w tym 864 po ślubach wieczystych. Liczebność członków instytutów świeckich utrzymuje się na zbliżonym poziomie.
Instytuty świeckie to forma stosunkowo nowa – zatwierdził je Pius XII konstytucją apostolską «Provida Mater Ecclesia» w 1947 r.
Mamy być z ludźmi, którzy są nam dani na co dzień, z którymi blisko mieszkamy, pracujemy. Święci z sąsiedztwa – to ma być ideał i kierunek naszego bycia i działania
– wskazuje Joanna Wojtowicz, przewodnicząca Krajowej Konferencji Instytutów Świeckich.
W naszym kraju są zarówno instytuty skupiające kobiety, jak i oddzielne dla mężczyzn. Zdecydowana większość to te pierwsze – męskie są trzy.
Instytuty te mają różne charyzmaty, aż 16 powstało w Polsce. Na przykład charyzmatem Instytutu Niepokalanej Matki Kościoła jest służba na rzecz odnowy liturgicznej według zaleceń Soboru Watykańskiego II, a Instytutu Prymasowskiego – uczestniczenie przez wiarę w misji Bogarodzicy. Wśród ich założycieli są wybitne postacie Kościoła w Polsce, m.in. prymas Polski kard. Stefan Wyszyński, ks. Franciszek Blachnicki, ks. Michał Sopoćko czy o. Honorat Koźmiński.
Co? Gdzie? Kiedy?
