Naśladowcy
Dla Czechów, którzy mają po czasach komunizmu krytyczny stosunek do rozwiązań żłobkowych, ważne były zwłaszcza udogodnienia dla młodych matek. W rezultacie działające tam stowarzyszenia rodzin wymusiły na rządzących m.in. urlopy macierzyńskie już dla studentek, od 6.-4. tygodnia przed porodem przez 28 tygodni. Następnie młodym matkom przysługuje zasiłek macierzyński, co najmniej 7600 koron czeskich (ok. 280 euro), wypłacany przez okres, kiedy matka chce zostać z dzieckiem – maksymalnie do jego czwartych urodzin. Matka ma także pokryte przez państwo ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Jednorazowe „becikowe” niezależnie od wysokości dochodów wynosi 13 tys. koron (ok. 500 euro). Czesi mogą liczyć także np. na darmowe podręczniki dla dzieci i sprzyjającą młodym rodzinom politykę mieszkaniową. Mankamentem systemu czeskiego jest jego złożoność i często zmieniające się przepisy.Litwa zawdzięcza stowarzyszeniom inne rozwiązania prawne dla małżeństw, a inne dla konkubinatów. W maju 2008 parlament przyjął Koncepcję Polityki Rodzinnej, opartej na art. 33 Konstytucji, podkreślającym, że „rodzina jest fundamentem społeczeństwa i państwa, rodzicielstwo i dzieciństwo znajdują się pod opieką i ochroną państwa, a małżeństwo może być zawarte tylko jako wolny akt mężczyzny i kobiety’’. Jedną ze zdobyczy litewskich jest najdłuższy w Europie, dwuletni urlop macierzyński: w pierwszym roku płacony w 100 proc., a w drugim w 80 proc. wcześniejszych zarobków. Możliwość podjęcia opieki nad dzieckiem – przy założeniu, że odbywa się w rodzinie – jest rozszerzona na inne osoby z rodziny: ojca czy dziadków – na takich samych zasadach finansowych.
Węgry mogą pochwalić się największym w Europie ruchem rodzin wielodzietnych. Działające od 1987 roku Stowarzyszenie NOE zrzesza 20 tys. członków w 300 oddziałach, prowadząc szeroką działalność prawną, ekonomiczną, kulturalną i badawczą na rzecz rodzin. Węgrzy mają bardzo wysokie świadczenia rodzinne i zasadę, że rodzina zaczyna się od pierwszego dziecka! Niestety, ustawowa pomoc dla rodziny nie przekłada się jednak na wzrost dzietności w tym kraju.
Nie sposób nie dostrzec także w Polsce zmian, jakie zachodzą w zakresie polityki prorodzinnej. Istotnie zwiększyły się odpisy podatkowe dla rodzin dużych, weszła ogólnopolska Karta Dużych Rodzin, rząd zapowiada projekt wypłacania przez rok 1000 zł „becikowego” dla bezrobotnych matek, studentek i kobiet pracujących na umowy o dzieło… Nadganiamy opóźnienia w stosunku do innych krajów. Niestety, nadal nie możemy przełamać panującego wśród rządzących schematu, że polityka rodzinna ma być skierowana na rodzinę jako taką, a nie na rodzinę nieradzącą sobie, patologiczną. Nadal dominuje myślenie: twoje dziecko – twój problem!
Rodzinny lobbing
Wiele zmian nie byłoby możliwych bez działań ruchów prorodzinnych stowarzyszonych w federacje o zasięgu europejskim. To dzięki ich staraniom – dostrzegając problemy związane ze starzeniem się Europejczyków – Komisja Europejska, publikując w 2005 roku „Zieloną księgę” o nowej solidarności między pokoleniami, pisała o „Europie pustych kołysek”, bez których „trudno sobie wyobrazić wzrost gospodarczy” krajów Europy. To dzięki nim Eurostat wprowadził do statystyk nowe pojęcie „osoby poza rynkiem pracy” jako termin inny niż „osoba bezrobotna” i wykazał, że opieka w domu jest dla państwa dużo tańsza.Na poziomie międzynarodowym za rodziną lobbują głównie cztery federacje: Europejska Konfederacja Rodzin Wielodzietnych (ELFAC), Konfederacja Stowarzyszeń Rodzinnych w UE (COFACE), Europejska Federacja Osób Aktywnych w Domu (FEFAF) oraz wspomniana FAFCE.
Działająca od 1997 roku Europejska Federacja Stowarzyszeń Rodzin Katolickich zrzesza wszystkie najstarsze stowarzyszenia francuskie i niemieckie oraz wiele innych. Od 2001 roku ma status uczestnika w Radzie Europy, co pozwala jej wypowiadać się w kwestiach polityki rodzinnej oraz wnosić skargi zbiorowe na forum Komisji i Parlamentu Europejskiego. Głównym zadaniem FAFCE jest przegląd prawodawstwa unijnego pod kątem dobra rodzin i wyznawanych przez nie wartości. Członkami FAFCE z Polski są Przymierze Rodzin i Polska Federacja Ruchów Obrony Życia, współpracuje z nią Związek Dużych Rodzin 3+.
Niedawnym sukcesem FAFCE, choć nie we wszystkich krajach, był wydany w 2014 roku „Manifest o całościową i skuteczną politykę na rzecz rodziny, stanowiącej bogactwo Europy!”. Federacja przed eurowyborami domagała się w nim deklaracji kandydatów w sprawach m.in. komplementarności kobiety i mężczyzny w rodzinie, uznania rodziny za podmiot – a nie przedmiot prawa, uznania prawa rodziców do decydowania o sposobie wychowywania swoich dzieci czy wydłużania urlopów macierzyńskich. Dało to milionom rodzin w Europie możliwość wyboru ludzi, którzy będą reprezentować ich interesy.
Rodziny nie są więc same. Mogą coraz głośniej – w obliczu gender mainstreamingu – domagać się swoich praw w ramach family mainstreamingu. W przeciwnym razie – czytamy w adhortacji Familiaris consortio (44) – one pierwsze padną ofiarą tego zła, na które patrzyły obojętnie.
 | Radek Molenda, współpraca Teresa Kapela ZDR 3+ |
Co? Gdzie? Kiedy?
