Jego życie trwało zaledwie 39 lat (1623-1662). Od wczesnych lat interesował się naukami ścisłymi. Miał 11 lat, gdy napisał pracę na temat dźwięków wydawanych przez wibrujące ciała. Rok później mierzył kąty wewnętrzne trójkąta i z obliczeń wyciągał wnioski. Genialny talent syna umiał dostrzec jego ojciec Etienne, który wolał raczej, aby syn interesował się łaciną i greką. Ostatecznie, za jego zgodą, zdolny nastolatek mógł przysłuchiwać się dyskusjom najwybitniejszych naukowców Europy, wśród nich Kartezjusza, które odbywały się w celi zakonnej francuskiego zakonnika Marina Mersenne`a, minimity (surowszy odłam franciszkanów), filozofa i matematyka. Kiedy 16-letni Pascal swój traktat o stożkach przesłał Mersenne`owi, ten pokazał go Kartezjuszowi. Wtedy najwybitniejszy umysł XVII w. powiedział, że Pascal „zaproponował lepsze opracowania dotyczące stożka niż starożytni”.
W 18. roku życia Pascal zbudował prototyp mechanicznego arytmometru, maszyny zdolnej do wykonywania działań dodawania i odejmowania na ośmiocyfrowych liczbach, nazwanej po latach „kalkulatorem Pascala”. Zbudował ją dla swojego ojca, który był poborcą podatkowym.
Nie były to jedyne osiągnięcia Pascala. Należały do nich niewątpliwie „Traktat o trójkącie arytmetycznym” oraz „O duchu geometrii” – gdzie odkrył podstawy geometrii rzutowej – a także jego wkład w siedemnastowieczną dyskusję uczonych na temat prawdopodobieństwa wygrania w grach hazardowych!
Jako fizyk Pascal zajmował się kwestią zasad rządzących płynami hydraulicznymi, przeprowadzał doświadczenia z barometrami (znalazł dowody świadczące o obecności próżni w rurce barometru, co zaprzeczało tezom Arystotelesa).
Około 30. roku życia Pascal postanowił porzucić badania matematyczne, fizyczne i inne nauki świeckie. Postanowił poświęcić się studiom nad Pismem Świętym, pismom Ojców Kościoła i moralnością chrześcijańską.
W listopadzie 1654 r. uczestniczył w wypadku, w którym konie prowadzące karetę o mało nie pociągnęły jej do rzeki. Przeżył, nie odniósłszy żadnych obrażeń. To wtedy doznał wizji religijnej, po której wyznał: „Bóg Abrahama, Bóg Izaaka, Bóg Jakuba, nie ten filozofów i naukowców”. Kartkę z tym wyznaniem zawsze nosił przy sobie. Początkowo związany był ze środowiskiem jansenistycznym. W tym okresie powstały jego „Prowincjałki”, gdzie krytykował jezuitów za ich kazuistykę. Francuski król Ludwik XIV nakazał spalenie tych utworów.
W 1657 r. w paryskiej kaplicy Port-Royal był świadkiem cudownego uzdrowienia swojej siostrzenicy przez relikwię ciernia z korony cierniowej Jezusa. Dziewczynka cierpiała na wycieki ropy z nosa i oczu. Na pamiątkę tego cudu Pascal wykonał dla siebie emblemat ukazujący oko otoczone koroną cierniową z inskrypcją: „Wiem, komu zawierzyłem”.
Najbardziej znane dzieło teologiczne Pascala to „Myśli”, pierwotnie opatrzone tytułem „Apologia religii chrześcijańskiej”. Są one świadectwem jego głębokiej wiary i przeświadczenia, że Bóg i wiara w Niego rozwiązują wszelkie problemy ludzkiej egzystencji. Jego teologia ma charakter chrystologiczny, a jej centrum stanowi postać Jezusa Chrystusa i pełnia Objawienia i zbawienia, która się w Nim dokonała.
Przez całe życie Pascal był słabego zdrowia, w ostatnich latach nie chciał korzystać z pomocy lekarzy, zwracając uwagę, że „choroba jest naturalnym stanem chrześcijanina”. Najprawdopodobniej zmarł z powodu raka żołądka i być może gruźlicy.
Wojciech Świątkiewicz |