W Obwodzie Kaliningradzkim zwiększana jest liczba rakiet typu Iskander, które mają w zasięgu prawie całą Polskę. W czerwcu Zachodni Okręg Wojskowy wzmocniony został o Gwardyjską Sewastopolską Samodzielną Brygadę Strzelców Zmotoryzowanych, uzbrojoną w nowoczesne czołgi T-90A. Również w czerwcu odbyły się duże ćwiczenia morskie Floty Bałtyckiej, uznane przez ekspertów za pokaz siły, będący przesłaniem dla NATO. A podczas opóźnionej z powodu epidemii parady wojskowej z okazji Dnia Zwycięstwa w Moskwie (24 czerwca) pokazano nowy sprzęt wojskowy. Był to czołg T-90M Proryw (który zapewne zastąpi niezbyt udany i wciąż testowany, np. podczas walk w Syrii, T-14 Armata), nowy zestaw wyrzutni rakiet przeciwlotniczych na podwoziu kołowym S-350E Witiaź, a także kolejny, na podwoziu gąsienicowym, Pancyr-SN. Rosja zbroi się coraz bardziej.
NATO W POLSCE
Żołnierze Sojuszu Północnoatlantyckiego są w naszym kraju. Język natowski jest dość hermetyczny, trzeba więc przekładać go na bardziej zrozumiały. Istnieje w Sojuszu pojęcie „wysuniętej obecności NATO” (ang. NATO Forward Presence). W przypadku Polski i krajów bałtyckich to „wzmocniona wysunięta obecność” (ang. enhanced Forward Presence – eFP). A konkretnie na eFP w Polsce składa się Batalionowa Grupa Bojowa NATO, którą tworzy „państwo ramowe eFP” (w tym przypadku Stany Zjednoczone) i państwa kontrybuujące (u nas – Wielka Brytania, Rumunia i Chorwacja).
Przekładając te skomplikowane nazwy na konkrety: amerykański kontyngent w eFP to ponad 800 żołnierzy 3. Batalionu 2. Pułku Kawalerii. Grupę dopełniają żołnierze z Wielkiej Brytanii (140), Rumunii (120) i Chorwacji (80). Stacjonują w północno-wschodniej Polsce, w okolicach Orzysza.
Na co dzień „polska” grupa eFP współdziała z 15 Giżycką Brygadą Zmechanizowaną, a jej działania, podobnie jak w przypadku pozostałych batalionowych grup bojowych eFP (na Litwie, Łotwie – tu obecnych jest 175 Polaków – a także w Estonii), są koordynowane przez Wielonarodową Dywizję Północny Wschód formowaną w Elblągu.
Oczywiście niecały tysiąc żołnierzy nie uratuje Polski w razie wojny – sami mamy ok. 110 tys. żołnierzy zawodowych i ok. 30 tys. Wojsk Obrony Terytorialnej, około tysiąca czołgów (część z nich to przestarzałe, choć modernizowane T-72), 2,5 tys. pojazdów opancerzonych, 550 dział samobieżnych, a także ponad sto samolotów myśliwskich i myśliwsko-bombowych (połowa z nich jest już mocno wysłużona – np. posowieckie Su-22 mają prawie 35 lat) i skromną Marynarkę Wojenną. Natowski batalion jest raczej wsparciem symbolicznym, dowodem, że Sojusz chce nas bronić.
W Polsce, niezależnie od sił NATO, stacjonują też żołnierze amerykańscy, wysłani bezpośrednio przez Waszyngton. To ok. 3,5 tys. ludzi z pancernej brygadowej grupy bojowej (Armored Brigade Combat Team, ABCT) przysłanej na wschodnią flankę Sojuszu w ramach operacji Atlantic Resolve. Operacja ta stanowi część Inicjatywy Odstraszania w Europie (EDI, do 2017 r. znanej jako Europejska Inicjatywa Wzmocnienia, ERI) będącej odpowiedzią USA w 2014 r. na rosyjską agresję wobec Ukrainy. Gwoli wyjaśnienia, mowa jest o „grupach” – batalionowej czy brygadowej – bo nie są to konkretne oddziały, ale zespół żołnierzy różnych formacji, łącznie o sile batalionu czy brygady właśnie.
WZMOCNIENIE WSCHODNIEJ FLANKI
Ale nam chodzi o zwiększenie tych sił. Wiadomo już, że Amerykanie wyślą dodatkowy tysiąc żołnierzy – to ostało uzgodnione jeszcze w 2019 r. i szczegóły są już dobrze znane. Po wizycie prezydenta Andrzeja Dudy w USA można się spodziewać powiększenia amerykańskiej obecności w naszym kraju o jeszcze jeden tysiąc. Ale to nie wszystko. W listopadzie 2018 r. Zgromadzenie Parlamentarne NATO wezwało rządy i parlamenty członkowskie Sojuszu Północnoatlantyckiego do wzmocnienia zdolności obronnych krajów wschodniej flanki – potrzebne są nie tylko wojska, ale także nowe i lepsze drogi, mosty, infrastruktura komunikacyjna, porty morskie i lotnicze; poprawa bezpieczeństwa projektów energetycznych; opracowanie systemu wczesnego ostrzegania w celu jak najszybszego wykrycia ewentualnego wtargnięcia przeciwnika.
Istotnego zabezpieczenia wymaga na przykład przesmyk suwalski. Zdaniem Amerykanów, to potencjalnie jeden z najbardziej zapalnych punktów w Europie. Od „trójstyku” granic Polska-Rosja-Litwa po „trójstyk” Polska-Litwa-Białoruś jest to zaledwie 70 km. A trasa numer 8 prowadząca przez Budzisko w kierunku Mariampola i Kowna to główne lądowe połączenie Polski (i reszty krajów NATO) z państwami bałtyckimi. W razie ewentualnej rosyjskiej agresji przesmyk suwalski byłby tak naprawdę nie do obrony, gdyby oczywiście Białoruś wojskowo współpracowała z Rosją. Litwa, Łotwa i Estonia zostałyby odcięta od reszty krajów NATO.
Wschodnia flanka NATO ma więc wciąż bardzo poważne luki. I plan znany pod nazwą Eagle Defender, ma to zmienić. Szczegóły są tajne. Można się jednak spodziewać rozmaitych przedsięwzięć, bardziej lub mniej widocznych, które w efekcie zdecydowanie poprawią zdolności obronne Polski i naszych bałtyckich sąsiadów. Litwa, Łotwa i Estonia nie posiadają własnego lotnictwa bojowego i nawet jeśli na obronę wydają wymagane przez Sojusz 2 proc. PKB, to efekty muszą być skromne. Zadanie nie jest więc łatwe – ale z pewnością w ogólnym rozrachunku wszystkie te działania przyczynią się do lepszego zapewnienia pokoju w Europie.
Co? Gdzie? Kiedy?
