Dziwna kampania

Dziwna ta kampania wyborcza. Są kandydaci, są konwencje, są reklamy, a zainteresowanie opinii publicznej letnie. Może po jesiennych emocjach stawka wydaje się błaha? Niesłusznie. Władza samorządowa ma w Polsce bardzo wiele do powiedzenia, dysponuje też dużymi pieniędzmi. A w obecnej sytuacji może stać się ochroną przed monopolem politycznym.

W Warszawie pięć lat temu PiS postawiło na Patryka Jakiego. Choć zaproponował wizjonerskie rozwiązania (m.in. budowę nowej dzielnicy nad Wisłą), nie odniósł sukcesu. Zdobył 28 proc. głosów i już w pierwszej turze nie zablokował reelekcji Rafała Trzaskowskiego. Być może jego kampania była zbyt ofensywna jak na gusta mieszkańców stolicy. Teraz więc Tobiasz Bocheński jak ognia unika zderzenia ideologicznego, skupia się na akcjach wizerunkowych i proponowaniu konkretnych rozwiązań. Ma też pierwsze sukcesy. Kilka razy skutecznie obnażył pretensjonalność obecnego prezydenta stolicy. Czy to wszystko wystarczy mu, by ugrać więcej niż Jaki?

Ostrożna kampania Bocheńskiego ma szerszy wymiar. Jeśli się okaże, że tą drogą można zdobyć coś ponad minimum w takim miejscu jak Warszawa, będzie to mocny argument w wewnętrznych dyskusjach PiS. Jeśli wynik okazałby się zaskakująco dobry, Bocheński byłby przymierzany do walki o prezydenturę kraju. Wiele zależy od tego, czy w wielkich miastach, nie tylko w stolicy, zachodzą procesy, które rozszczelniałyby monopol polityczny Platformy Obywatelskiej i jej koalicjantów. Dziś trudno wskazać, jakie interesy bądź emocje mogłyby podminować władzę wielkomiejskich „książąt”, wygrywających wybory bez wysiłku. Ale polityka jest nieprzewidywalna. Kiedyś i to specyficzne zjawisko dobiegnie końca. Przyniosłoby to korzyści naszej demokracji, której nie służy obecny system, chwilami przypominający rozwiązania feudalne. Owszem, wielkie miasta rozwijają się szybko, ale zasługa prezydentów miast w tym niewielka – tu decydują szersze procesy gospodarcze, wykraczające poza Polskę, a nawet Europę. Kiedy zaś przyjrzymy się szczegółom, w każdej polskiej metropolii są sprawy, które stawiają władze w niekorzystnym świetle. W Warszawie zauważalna jest degradacja śródmieścia, w Łodzi nie rozwiązano problemu zrujnowanych kamienic, w Krakowie turystyka „przejmuje” miasto… Można długo wymieniać. Pewność reelekcji z pewnością nie sprzyja też ani kreatywności, ani efektywności władz.

Wybory samorządowe wypadają w okresie przejściowym. Po stracie władzy ugrupowanie Jarosława Kaczyńskiego raczej nie powtórzy wyniku sprzed pięciu lat. Celem jest utrzymanie pierwszego miejsca w wyborach do sejmików. Szanse są. Ostatnie dni dodały PiS skrzydeł. Najpierw rząd zdecydował o przywróceniu 5-procentowej stawki VAT na żywność, co oznacza, że w sferze finansów PO ma kłopoty. Skoro zdecydowano się na taki ruch przed wyborami samorządowymi i europejskimi, to znaczy, że nie było innego wyjścia. Już w połowie roku czekają nas bolesne podwyżki cen prądu. Do tego tlą się protesty rolników. Powyborczy kapitał polityczny nowej ekipy wyczerpuje się szybko.

Znaczenie ma również występ Jarosława Kaczyńskiego przed komisją śledczą ds. Pegasusa. Lider PiS pokazał, że jest w dobrej formie, i tym samym zamknął dyskusję na temat swojego przywództwa. Porażka przesłuchujących prezesa posłów koalicji podmyła narrację rozliczeniową koalicji. Trzy komisje śledcze miały przekonać społeczeństwo, że rządy PiS to rządy aferzystów. Każda ze spraw – system informatyczno-szpiegowski Pegasus, wybory korespondencyjne i afera wizowa – jest w istocie dęta. Kaczyński przebił pierwszy propagandowy balon. Możliwe, że PO za moment zacznie żałować, że zdecydowała się na te igrzyska. Fakty są bowiem takie, że PiS nie tylko nie traci wskutek przesłuchań, ale zyskuje możliwość odkłamania wielu tez ekipy Donalda Tuska.