W narodowym sanktuarium maryjnym w Budsławiu na Białorusi w dniach 1-2 czerwca odbędą się główne uroczystości związane z 25. rocznicą utworzenia metropolii mińsko-mohylewskiej. Będzie im przewodniczył legat papieża Franciszka, metropolita wiedeński kard. Christoph Schönborn OP.
Abp Tadeusz Kondrusiewicz
To św. Jan Paweł II powołał do życia metropolię mińsko-mohylewską 13 kwietnia 1991 r., łącząc w jedną strukturę kościelną dwie istniejące od końca XVIII w. diecezje – mińską i mohylewską. Pierwszym metropolitą mińsko-mohylewskim został liczący wówczas 76 lat ks. prałat Kazimierz Świątek, wcześniej wikariusz generalny w Pińsku. Był on długoletnim więźniem politycznym. Skazany na karę śmierci, ostatecznie spędził 10 lat w więzieniach, w tym siedem lat w łagrach syberyjskich. Jan Paweł II mianował go w 1994 r. kardynałem. Funkcję metropolity kard. Świątek pełnił do 2006 r. Jego następcą został w 2007 r. abp Tadeusz Kondrusiewicz, który w latach 1989-91 był administratorem apostolskim w Mińsku (potem 16 lat w Moskwie).
W dniu, w którym powstała metropolia mińsko-mohylewska, Jan Paweł II utworzył też diecezję grodzieńską i mianował jej ordynariuszem ks. Aleksandra Kaszkiewicza, proboszcza parafii Świętego Ducha w Wilnie. Jednocześnie kard. Świątek został administratorem apostolskim diecezji pińskiej, która od 1939 r. była pozbawiona biskupa. Ostatni jej ordynariusz bp Kazimierz Bukraba po wejściu wojsk sowieckich najpierw przebywał na leczeniu we Lwowie, a następnie w Warszawie, gdzie uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Władze niemieckie nie zgodziły się na jego powrót do Pińska, tym bardziej w 1945 r. władze sowieckie. Diecezje grodzieńska i pińska zostały włączone do metropolii mińsko-mohylewskiej.
W 1999 r. Jan Paweł II utworzył nową diecezję w Witebsku, włączając ją również do metropolii mińsko-mohylewskiej. Jej pierwszym biskupem został pochodzący z diecezji włocławskiej bp Władysław Blin. Od 2,5 roku ordynariuszem witebskim jest bp Oleg Butkiewicz.
Diecezja mohylewska powstała 15 kwietnia 1783 r. i obejmowała terytorium niemal całej Rosji z wyjątkiem terytorium utworzonej już w 1848 r. diecezji tyraspolskiej. Próbę utworzenia diecezji ze stolicą w Mohylewie podjęła cesarzowa Rosji Katarzyna II, która w 1774 r. utworzyła nieuznaną przez Stolicę Apostolską diecezję białoruską. Jednak w dziewięć lat później papież Pius VII, kierując się dobrem katolików, w tym Polaków pod zaborem rosyjskim, utworzył diecezję mohylewską, mianując jej pierwszym biskupem Stanisława Jana Siestrzencewicza Bohusza (1731-1826). Był on wcześniej biskupem koadiutorem z prawem następstwa w Wilnie i uchodził za lojalnego wobec władzy rosyjskiej. Używał tytułu „arcybiskup mohylewski, metropolita wszystkich kościołów rzymskokatolickich w cesarstwie rosyjskim”. Nawrócony z kalwinizmu duchowny funkcję swą pełnił przez 43 lata.
Jednym z najwybitniejszych arcybiskupów mohylewskich był Edward von Ropp (1831-1939), którego ingres do katedry w Mohylewie odbył w grudniu 1917 r. Odważnie bronił on praw ludzi wierzących, choć unikał otwartego konfliktu z władzami. W kwietniu 1919 r. został aresztowany, a przeżył tylko dlatego, że został przekazany Polsce w zamian za uwolnienie bolszewickiego działacza Karola Sobelsohna (Karola Radka). Po wyjeździe abp. Roppa diecezja była do 1991 r. nieobsadzona. Pewną próbę podjął jeszcze w 1926 r. bp Michel d’Herbigny, tajny wysłannik z Watykanu, który w 1926 r. z upoważnienia Piusa XI konsekrował kilku kapłanów na biskupów, wśród nich ks. Bo?eslavsa Slosk?nsa (1893-1981), który był ostatnim administratorem apostolskim w Mohylewie. Ten został zesłany do łagrów, kiedy jego konsekracja wyszła na jaw. Uwolniony w ramach wymiany więźniów politycznych, udał się na Łotwę. Stamtąd w 1944 r. został wywieziony przez Niemców i był więziony w Pile. Uwolniony dzięki pomocy biskupów niemieckich, resztę życia spędził w Belgii.
Diecezja mińska powstała w 1798 r. na terenach dzisiejszej Białorusi, podległych w XIX w. Cesarstwu Rosyjskiemu. Jej pierwsi biskupi byli represjonowani przez władze carskie. Pierwszy ordynariusz Jakub Dederko został zesłany do Ołyki, a trzeciego ordynariusza (po 12-letnim wakacie), bp. Adama Wojtkiewicza, car Aleksander II zesłał do Wilna, a następnie w 1869 r. skasował diecezję w ramach represji po powstaniu styczniowym. Stolica Apostolska nie przyjęła tego faktu do wiadomości i diecezją zarządzali administratorzy apostolscy. W 1917 r. papież Benedykt XV wznowił jej działanie, a ordynariuszem mianował bp. Zygmunta Łozińskiego. Po pokoju ryskim zachodnia część diecezji znalazła się na terenie Polski, wschodnia – w sowieckiej Białorusi. W 1925 r. z polskiej części diecezji utworzono diecezję pińską. Wschodnia część przez kilkadziesiąt lat była pozbawiona biskupa (1941-1989), aż do nominacji ks. Tadeusza Kondrusiewicza.
Budsław – miejsce obchodów jubileuszowych – jest niewielką miejscowością nad rzeką Serwecz, ok. 150 km na północ od Mińska. To najważniejsze sanktuarium na Białorusi. W XVII-wiecznym kościele pobernardyńskim czczona jest Matka Boża Budsławska, której obraz, dar papieża Klemensa VIII dla wojewody mińskiego Jana Paca, koronował w 1998 r. kard. Kazimierz Świątek.
 |
Wojciech Świątkiewicz |
Co? Gdzie? Kiedy?
