Prawosławni stanowią ponad 90 proc. ludności Grecji, katolików jest tam mniej niż 1 proc., to kilkadziesiąt tysięcy obywateli tego państwa oraz dziesiątki tysięcy imigrantów, wśród nich polska społeczność.
Wizyta Jana Pawła II została uznana za ważny krok w dialogu ekumenicznym między Kościołem katolickim a prawosławnym i w znoszeniu nieufności utrzymującej się od schizmy wschodniej w 1054 roku.
Za historyczne uznano wówczas spotkanie papieża z prawosławnym arcybiskupem Aten i zwierzchnikiem greckiego Kościoła Chrystodulosem.
Celem tego wydarzenia było przezwyciężenie nieporozumień i wykonanie kroku naprzód na drodze ekumenicznej. Przypominano wtedy wyrażane przez Jana Pawła II pragnienie Europy oddychającej dwoma płucami.
Papież przeprosił za „winy synów i córek Kościoła, tych, którzy zgrzeszyli czynem i zaniedbaniem wobec braci i sióstr prawosławnych”. Odnotowano zarazem, że prosił o przebaczenie Boga, a nie Kościół prawosławny.
Kiedy powiedział „Niech Pan udzieli nam przebaczenia, o które Go błagamy”, prawosławni duchowni zaczęli bić brawo.
Jan Paweł II i Chrystodulos podpisali wspólną deklarację, w której wezwali do zgody i pokoju wśród „wszystkich, którzy na każdym miejscu wzywają imienia Pana naszego Jezusa Chrystusa”. Potępili też wszelką przemoc i fanatyzm religijny.
Razem z arcybiskupem Aten Jan Paweł II odwiedził Areopag. Ich wspólna wizyta na wzgórzu koło Akropolu, gdzie odbywały się posiedzenia ateńskiego trybunału i gdzie święty Paweł wygłosił słynną mowę, to jeden z najmocniejszych obrazów tej pielgrzymki.
W jej trakcie polski papież kładł nacisk na znaczenie rozpoczętego przez świętego Pawła dialogu między kulturą helleńską i chrześcijaństwem. „Ten dialog stworzył cywilizację europejską” - mówił.
Świat helleński stał się chrześcijański, a chrześcijaństwo stało się w pewnym sensie greckie.
- zaznaczył. Nawiązując do sportowych tradycji starożytnych Greków Jan Paweł II zauważył, że dzięki nim „Europa poznała ideę harmonii między duchem i ciałem”.
Ponad 20 lat temu papież mówił w Atenach:
Życzę, aby Europa odkryła na nowo wartość spotkania między kulturą grecką i chrześcijaństwem i pokazała, że nie chodzi o szczątki świata, który już nie istnieje, ale że jest to rzeczywisty fundament prawdziwego ludzkiego postępu.
„Apeluję do całej Europy, aby poznawała się coraz głębiej i lepiej, a dzięki temu odkryjemy naszą tożsamość” - wzywał.
W drugim dniu wizyty Jan Paweł II odprawił mszę w ateńskim Pałacu Sportu, w której uczestniczyło prawie 20 tysięcy osób.
Kolejne historyczne wydarzenie miało miejsce w czerwcu 2010 roku, gdy Benedykt XVI jako pierwszy papież przybył na Cypr, gdzie prawosławni stanowią dwie trzecie ludności.
Uznano wówczas, że to podróż niosąca za sobą duże ryzyko w związku z obawami, że przeciwko tej pielgrzymce może protestować część prawosławnych Greków. Wprowadzono w związku z tym surowe środki bezpieczeństwa, by zapobiec ewentualnym próbom zakłócenia wizyty.
O napięciu świadczył fakt, że ówczesny zwierzchnik cypryjskiego Kościoła Prawosławnego arcybiskup Chryzostom II zagroził tym z członków Synodu, którzy próbowaliby bojkotować spotkanie z biskupem Rzymu, że zostaną na rok usunięci z tego gremium.