Więcej niż protokół

fot.pixabay.com/CC0

Z którym proboszczem narzeczeni będą rozmawiać: z parafii panny młodej, pana młodego czy tej, w której będą zawierać małżeństwo?

Naszą parafią jest ta, w której mieszkamy faktycznie minimum miesiąc. Podkreślam: rzeczywiście mieszkamy, a nie jesteśmy zameldowani.

Zgodnie z dekretem, podczas pierwszego spotkania z proboszczem – najpóźniej trzy miesiące przed ślubem – informuje on narzeczonych o katechezie, wizycie w parafialnej poradni małżeńskiej, o wymaganych dokumentach. Po tym wszystkim narzeczeni odwiedzają proboszcza ponownie, by spisać protokół. Nowością jest wymóg pytania o to, jak przyszły małżonek wywiązuje się z opieki nad potomstwem z poprzedniego związku – jeżeli był wcześniej w innym związku. Dzięki pogłębionej rozmowie zawiązuje się więź pomiędzy kapłanem a narzeczonymi. Najlepiej, by z narzeczonymi rozmawiał ksiądz, który będzie błogosławił ich związkowi. Może ich zapytać, czy sami chcą wybrać czytania; jeśli wie o nich więcej, w homilii ślubnej może powiedzieć coś osobistego.

Przed spisaniem protokołu narzeczeni składają przysięgę prawdomówności na Pismo Święte i krucyfiks. A jeśli ktoś odmówi?

W niektórych parafiach przysięgę składano, w innych nie – dekret to ujednolica. Jeśli ktoś odmawia, należy zapytać, dlaczego. Może jest innego wyznania albo jest niewierzący? Trzeba go pouczyć, że ta rozmowa to kwestia uczciwości, kluczowa dla ważności małżeństwa. Jeśli odmawia osoba wierząca, nasuwa to wątpliwości co do jej motywacji zawarcia małżeństwa. Ksiądz ma tu wachlarz możliwości: poza rozmową na temat wiary może odesłać narzeczonych na pogłębioną katechezę czy do doświadczonych par małżeńskich z parafii.

Co ma zrobić ksiądz, jeśli się zorientuje, że strona niewierząca nie ma zamiaru respektować praw osoby wierzącej w związku?

Nie powinien odmawiać asystowania przy zawarciu sakramentu małżeństwa, ale ukazać wartość wiary – czym jest dla strony katolickiej praktykowanie, ochrzczenie dzieci i wychowywanie ich w wierze.

Ślub za trzy miesiące, a strona niewierząca chce przyjąć chrzest. Co wtedy?

Narzeczeni mogą odłożyć ślub aż do czasu, gdy osoba niewierząca skończy katechumenat i się ochrzci. Albo zawrzeć ślub, z adnotacją, że jedną ze stron jest katechumenem. Łaska sakramentu małżeństwa zacznie w nim działać dopiero po przyjęciu chrztu.

W jakich sytuacjach ordynariusz może, a nawet powinien zwolnić z zapowiedzi przedślubnych?

Dotyczy to sytuacji, w których narzeczeni nie chcą, by ślub kościelny miał skutki cywilne – pobiera się np. dwoje wdowców żyjących z rent i emerytur zmarłych małżonków. Zapowiedzi unika się też, gdy mieszkający ze sobą narzeczeni w społeczności wiernych uchodzili za małżeństwo lub jeśli przemawia za tym sytuacja osób po kanonicznym stwierdzeniu nieważności poprzedniego małżeństwa.

Co dekret mówi o sytuacji, w której jedno z narzeczonych jest po zmianie płci?

Decyzję o urzędowej zmianie płci w dokumentach kościelnych podejmuje Stolica Apostolska. Dopóki nie przeprowadzi analizy dokumentacji medycznej, proboszcz nie może spisać protokołu przedślubnego ani nawet ustalić daty ślubu. Kongregacja Nauki Wiary bierze przy tym pod uwagę możliwość zaistnienia przeszkody impotencji czy zaburzeń psychoseksualnych.

Dokument podkreśla potrzebę wnikliwości, ale i delikatności ze strony księży spisujących protokół przedślubny. Czy przejdą oni szkolenia w tym kierunku?

Rzeczywiście, dekret wielokrotnie mówi o delikatności, trosce, pogłębionej rozmowie, wyrażaniu zainteresowania, potrzebie dotarcia do subiektywnych przekonań narzeczonych. Trwają prace nad komentarzem do dekretu, który przełoży wytyczne z języka prawniczego na bardziej praktyczny. W ramach spotkań z księżmi w diecezji dekret będzie przedstawiany i omawiany – duchowni będą musieli się z nim zapoznać, tym bardziej, że wchodzi nowy wzór protokołu przedmałżeńskiego. Kwestie modlitwy, delikatności i indywidualnych rozmów z narzeczonymi będą w czasie tych spotkań podejmowane w sposób szczególny.

Cieszy mnie, że biskupi przegłosowali, by w seminarium wprowadzić wykład dotyczący duszpasterstwa małżeństw i rodzin. Sam chciałbym być dyrektorem Krajowego Duszpasterstwa Małżeństw i Rodzin, a nie tylko Rodzin. Małżeństwo powinno mieć swoją odrębną formację.