Grunt to rodzinka

Autorka unika rozważań na temat strasznych i mrocznych tajemnic ludzkich uczuć, rozterek i namiętności. Nie dostrzegamy także w jej utworach skrajnie krytycznych czy nihilistycznych diagnoz w opisie naszej rzeczywistości, jakie obecnie często znajdujemy w polskich filmach. Obrazy Dębskiej są proste w konstrukcji i komunikatywne w narracji. Autorka stara się zrozumiale pokazywać problemy i dramaty ludzkie, głównie rodzinne. Tak jest również w filmie „Święto ognia” (adaptacja popularnej powieści Jakuba Małeckiego), który został poświęcony, ukazanym na przemian ciepło i komediowo, dramatycznym relacjom dwóch sióstr: młodszej Nastki, cierpiącej na dziecięce porażenie mózgowe, i starszej Łucji, ambitnej tancerki Teatru Wielkiego. Wrażliwa Nastka porusza się na wózku inwalidzkim, słyszy i wszystko rozumie, jednak nie może mówić, a komunikuje się z otoczeniem gestami i za pomocą laptopa. Łucja zaś przygotowuje się do głównej roli w premierze baletowej, walcząc z bólem kręgosłupa. Dziewczętami z oddaniem opiekuje się ich ojciec Poldek, który po opuszczeniu rodziny przez chorą żonę (tajemnica wyjaśni się na końcu) pogodnie, czasami niezdarnie musi stawić czoła wszystkim obowiązkom.

Ale, jak to bywa w nieco baśniowych opowieściach o dobrych ludziach, w życiu rodzinki pojawia się nagle pomoc w postaci przebojowej sąsiadki Józefiny, która zdrowo namąci w relacjach ojca z córkami. W sumie jednak kobieta okaże się pomocna, a nawet zbawienna, ku zadowoleniu Nastki. Nie przejmując się trudnościami i konwenansami, sąsiadka załatwia jak burza wiele spraw, nawet zgodę ministerstwa na zdawanie matury przez Nastkę.

Można jednak zapytać: czy optymistyczna i szlachetna wymowa filmu Dębskiej nie kłóci się z realiami egzystencji osób niepełnosprawnych? W końcu ile osób z porażeniem mózgowym lub zaburzeniami psychicznymi jest w stanie zdać maturę? Czy hollywoodzkie filmy, takie jak „Rain Man” (o autyzmie) czy „Piękny umysł” (o genialnym matematyku schizofreniku), nie oddają tylko części prawdy o ludziach z takimi chorobami? Wystarczy poczytać, co mówią lekarze specjaliści o problemach podobnych pacjentów. Prawda bywa często trudna i prozaiczna. Niezależnie od tego prorodzinny utwór Kingi Dębskiej jest pełen nadziei i optymizmu, co wypada docenić w kontekście aktualnej sytuacji w polskiej kulturze, przepełnionej negatywnymi emocjami. Jednak niepotrzebnie znalazł się w filmie krótki fragment związany z samobójstwem – eutanazją.

„Święto ognia”. Polska, 2023. Scenariusz i reżyseria: Kinga Dębska. Wykonawcy: Paulina Pytlak, Joanna Drabik, Tomasz Sapryk, Kinga Preis, Karolina Gruszka i inni. Dystrybucja: Kino Świat